"Dvojko", srećan ti rođendan! Na današnji dan pre 125 godina pušten je u saobraćaj prvi tramvaj
Na današnji dan pre 125 godina pušten je u saobraćaj prvi tramvaj na konjsku vuču u Beogradu, na liniji Kalemegdan - Slavija ili popularni "Krug dvojke". Volite li da se vozite tramvajima?
10. jubilarni BEOGRADSKI NOĆNI MARKET obeležen uz rekordan broj posetilaca i rođendansku tortu
Od konja, preko "Belgijanaca", "Čeha" (popularnih "Katica"), "Švajcaraca" do "Španaca"... Tramvaji su simbol Beograda, jedan od njegovih zaštitnih znakova, najstarili oblik gradskog prevoza u glavnom gradu Srbije.
Beogradom danas krstare tramvaji na 12 linija, a pre tačno 125 godina (1892. godine) puštena je u promet prva linija na konjsku vuču, na potezu od Kalemegdana (Savskog pristaništa) do Slavije, koju decenijama popularno nazivamo "Krug dvojke".
Glavni grad Srbije bio je tek jedan od pet gradova u svetu koji je u to vreme imao tramvaj sa konjskom vučom. Imali su ga još samo London, Pariz, Berlin i Njujork.
Tramvaj je išao brzinom od 5-7 km/h i vukla su ga dva konja koja su se smenjivala na dva sata. Nije bilo stanica, nego je stajao kada mu prolaznik/putnik mahne.
Prvobitna trasa je išla od Policijskog komesarijata do Železničke stanice, potom Spomeničkom (današnja Nemanjina) i Fruškogorskom (današnja Resavska) do raskrsnice sa Kragujevačkom (današnja Ulica kralja Milana), kod Oficirskog doma. Odatle je do Slavije korišćena pruga linije koja je saobraćala od Kalemegdana.
Beograd kroz istoriju: Iznenadiće vas šta se nekada nalazilo na mestu GLAVNE ŽELEZNIČKE STANICE
Ova linija ima ne samo istorijsku, već i turističku i emotivnu vrednost za sve Beograđane, a posebno je zanimljivo da je bilo i nezgoda. Naime, strma ulica Rige od Fere bila je uzrok nekoliko prevrtanja tramvaja, tako da je 1912. godine trasa iz nje prebačena u Knez Mihailov venac (današnja ulica Tadeuša Košćuškog).
Taj tramvaj tada nije bio linija 2 koja je uvedena kasnije (tek 1928. godine) i koja je, zapravo, asocijacija za tramvajski saobraćaj u Beogradu. Kako linije 1 odavno nema, "dvojka" je dobila to počasno mesto u spisku linija GSP-a.
Linija broj 2 je specifična po tome što je kružna, tj. nema početnu, niti krajnju stanicu i ulaskom u tramvaj u oba smera dovešće vas, pre ili kasnije, na isto odredište. "Dvojka" takođe opisuje zamišljeni "krug" oko najužeg centra grada koji je znatno kasnije nakon njenog uvođenja postao poznat i kao "Krug dvojke".
Nisu mogli da im odole: Šta su sve svetski lideri pazarili u Beogradu
Tramvaji su uvedeni na osnovu ugovora iz 1891. godine koji je tadašnji predsednik opštine Beogradske Milovan Marinković potpisao sa Periklesom Cikosom iz Milana. Ugovorom, koji je bio potpisan na 45 godina, bili su predviđeni tramvaji na konjsku vuču i na paru, vazdušni pritisak i elektricitet.
Tim ugovorom bile su predviđene tri tramvajske linije ili kako se tada govorilo "varoške željeznice" - do Novog groblja, do Železničke stanice i do Topčidera. Za tramvajske linije po radskim ulicama je bila predviđena konjska vuča, dok bi se na linijama za Topčider, duž Save za prevoz robe i na onima za koje se pokaže da je bolje, koristila vuča "mahinama".
Zanimljiv podatak koji se može naći u istorijskim spisima: na liniji koja je išla prugom sa konjskom vučom, od Terazija preko Marvenog trga (današnji Trg Nikole Pašića), Fišekdžijskom ulicom (današnji Bulevar kralja Aleksandra) i Novim putem (današnja Ruzveltova ulica) do Novog groblja, osim putnika, bio je planiran i prevoz pokojnika.
Za uvođenje tramvaja na električni pogon bilo je neophodno da bude izgrađena eletrična centrala, koja je završena u avgustu 1893. godine. Pred početak leta 1894. godine, električni tramvaj se prvo pojavio na pruzi koja je od Svetosavskog doma u Dušanovoj ulici išla kroz ulice Rige od Fere i Gornje gradsko polje pored Kalemegdana do Pristaništa.
Tramvaji na električni pogon su tada bili "hit", odraz civilizacijskog napretka društva, simbol evropskog modernog društva. Beograd je tada bio rame uz rame sa evropskim metropolama.
Početkom 20. veka, odnosno tačno pred Prvi svetski rat, 1912. godine, beogradski tramvajski sistem je imao 8 linija, 24 tramvaja i 12 prikolica. Posle razaranja u Prvom svetskom ratu, beogradski prevoz je obnavljan u fazama sve do 1932. godine.
Pukla cev u toku radova na Slaviji: Evo koje okolne delove treba da izbegavate (FOTO/VIDEO)
U novembru 1935. godine prvi tramvaj je spojio Zemun i Beograd, a na hiljade ljudi su oduševljeno dočekali ovaj događaj. Pred Drugi svetski rat, Beograd je imao 10 tramvajskih linija i ukupno 104 tramvaja.
Posle novih razaranja u drugom velikom ratu 20. veka, Beograd je počeo da staje na noge krajem 50-ih i početkom 60-ih godina. Uporedo sa obnavljanjem grada, uspostavljen je i nov sistem gradskog prevoza.
Gradski saobraćaj u Beogradu su obeležili tramvaji "Belgijanci" i "Lejland" autobusi. "Belgijanci" su saobraćali do 80-ih godina, kada su ih zamenili češki ČKD tramvaji. Belgijski PPC i "Đuro Đaković" tramvaji su do kraja decenije povučeni iz upotrebe.
Beograđani, ovo je danas omiljeno mesto za izlaske, a ne znate kakvu KRVAVU TAJNU krije (FOTO)
Posle sankcija, rata u bivšoj Jugoslaviji, NATO bombardovanja, ponovo je cela zemlja morala da bude obnavljanja, a samim tim i sistem javnog gradskog prevoza u Beogradu. Osim donacija autobusa iz Japana, Beograđani i njegovi posetioci, dobro pamte i donaciju tramvaja iz švajcarskog grada Bazela (zeleni tramvaji), a u tom periodu nabavljen je i određeni broj novih čeških tramvaja Tatra ČKD T4, kao i 30 španskih tramvaja CAF Urbos 3.