CRKVA SVETOG VAZNESENJA U STAROM SELU: Kapiju svetinje čuvaju seni 378 junaka sa Cera i Solunskog fronta (FOTO)
Tri dana pre crkve u Starom Selu, na proputovanju za Svrljig, posetio sam Hram svetog cara Konstantina i carice Jelene u Nišu. Svetinja sagrađena 2013. povodom proglašenja hrišćanstva za ravnopravnu sa ostalim religijama Rimskog carstva, osvaja lepotom modernih, pomalo zapadnjačkih, arhitektonskih rešenja, ali nekako deluje prazno, kao da nema dušu. Možda i zbog "oskudne" unutrašnjosti u kojoj osim ikonostasa još uvek nema ničeg do golih zidova. Crkva u Starom Selu je sve suprotno.
Jednostavna, jednokupolna građevina, čija je osnova u obliku krsta, sa poluobličastim svodovima i neobičnim prozorima, smeštena u prostranoj porti, koju su kao orlova krila zaštitnički natkrilile moćne krošnje stoletnih stabala, odiše duhovnošću i u dušu posetioca unosi mir i spokojstvo, koji svoju punoću dostižu u tišini visokih zidova na kojima miruju freske sa likovima pravoslavnih svetitelja.
U PRIJEPOLJU I DALJE NA SNAZI VANREDNO STANJE: Evo kako vatrogasne ekipe planiraju da gase požar na deponiji
Rukovodstvo KC Zrenjanin uručilo vredne donacije policijskim službenicima
Među njima najveću vrednost imaju ikone na ikonostasu koje je naslikao Đorđe Krstić, jedan od najpoznatijih izdanaka srpskog realističnog slikarstva i spomen ploča koju su podigli borci legendarnog 4. puka Kraljevine Srbije, postavljenu 1935. godine na kojoj stoji zapis:
- Oficirima, podoficirima, kaplarima i redovima 4. konjičkog puka Velikog kneza Konstantina Konstantinovića palim za kralja i otadžbinu, ovu spomen ploču podigoše drugovi aktivni i rezervni oficiri istog puka u spomen dvadesetogodišnjice boravka u Adžibegovcu.
Crkvu Svetog Vasnesenja projektovao je Svetozar Ivačković. Kraj kapije na ulazu u portu crkve Svetog Vaznesenja u Starom Selu, posetioce dočekuje i ispraća prelep spomenik, raskošan u svojoj jednostavnosti, na čijim mermernim pločama su imena ratnika iz sela koji su poginuli u dva balkanska i jednom svetskom ratu. Ispisana ćirilicom, kao i poslednja pisma koja su oni svojim majkama i draganama, deci i unucima poslali sa Kolubare i Solunskog fronta, sa otadžbinskih međaša i neznanih čuka na kojima se krvlju i životom plaćao san o povratku u oslobođeni zavičaj. I ponovni susret sa rodnom kućom i rodnom njivom.
A bilo ih je 378. Vojnika, kaplara, narednika, oficira... Ceo jedan bataljon besmrtnog stroja. Nestao u grmljavini granata, posmrtnim marševima mitraljeske vatre i gudurama tada, kao i sada, okupiranih Prokletija. Najviših i najlepših srpskih planina.
Dvadesetak njih na spomeniku imaju i fotografije. I ne zna se koji je od tih seljačkih sinova, tih plemića, odraslih čuvajući ovce i svinje kraj Morave na fotografiji lepši. Koji izgleda gospostvenije i dostojanstvenije. Kao da su, kad su se slikali, znali da se slikaju za večnost.
Ispunjen setom i poštovanjem, stojim u stavu mirno i čitam prezimena na spomen obeležju koje su 1933. podigli "zahvalni ratnici i potomstvo opštine Stare Adžibegovačke": Šestić, Todorović, Vulijanac, Šumarović, Jelić, Radonjić, Stojadinović, Savić, Stamenković, Veličković, Ivanović, Janošević, Pavlović, Jovanović, Obradović...
Staro Selo kod Velike Plane, istoriji poznatije kao Stari Adžibegovac, ima dve crkve, koje će zajedno uskoro napuniti tri i po veka postojanja. Skoro pa 350 godina svedočenja o burnim vremenima u selu koje se nalazi uz Moravu i pripada Pomoravlju, ali čiji rubni delovi se prostiru i na brežuljcima koji se smatraju Šumadijom.
Prva je nadaleko poznata Pokajnica. Srpski simbol srpske nesreće. Simbol bratoubistva, zločina i pokajanja. Ko zna koliko puta opisana svetinja, koju je pritisnut kajanjem zbog učešća u ubistvu svog kuma Karađorđa 1818. godine na zapadnim padinama iznad sela, u šumi gde sunce zalazi, sagradio knez smederevske nahije Vujica Vulićević.
Druga, šest decenija mlađa crkva, sagrađena bliže centru sela, tik pored pruge Beograd – Skoplje, posvećena je Svetom Vaznesenju i služi kao glavna seoska crkva.
Započeta je 1822. a završena 1823. godine. U vreme kad je selo još uvek nosilo svoje staro ime Adžibegovac. Ikonostas je oslikan tri godine kasnije.
U porti nedostaju još dva spomenika. Prvi je Staroseljcima koji su poginuli u četnicima i partizanima. I posleratnim čistkama Titovih komunista, zatrovanih razbojničkom propagandom koju su Moskva i Kominterna posle ubistva Romanovih širili protiv Srbije i srpskog naroda. Drugi je spomenik seljanima koji su putem ratnika sa Cera i Kajmakčalana, putem sa kojeg nema povratka, krenuli pre dve i po decenije, u ratovima vođenim na razvalinama socijalističke Jugoslavije.
Vesa Novaković, neustrašivi padobranac 73. padobranske brigade JNA, svoj ratni i životni put završio je u Zemuniku kod Zadra, njegovog komšiju i saborca Svetomira Vidića ubila je eksplozija koja je raznela njegov patrolni čamac na pučini ispred Splita. Onog Splita koji je bio leglo jugoslovenstva, kojem su srpski studenti podarili nogometni klub "Hajduk", simbol tog grada, koji je priredio veličanstveni doček Kralju Aleksandru Karađorđeviću i kojeg su bivši nerazumni Srbi potom pretvorili u leglo mržnje prema svom bivšem narodu.
Podizanje tih spomenika je domaći zadatak za sadašnje seoske prvake, predsednika mesne zajednice profesora Slavoljuba Stojadinovića, direktora seoskog doma kulture Jugoslava Todorovića i seoskog sveštenika Slobodana Avramovića. Vrednog Lozničanina koji sa suprugom i troje dece obrađuje 14 hektara zemlje. I koji je za 19 godina bitisanja u službi bogu i narodu iza sebe ostavio dosta dobrih dela između Radovanja i Morave. Da objedine i pomire sve one koji su pali za slobodu.
ČETVRTINA SVETA OSTAJE BEZ VODE: Jednoj evropskoj zemlji preti ta opasnost, a pogledajte gde je Srbija na alarmantnoj listi
DANAS MALI PREDAH, a onda KREĆE AGONIJA: Biće i do 40 STEPENI, ovaj dan će biti UBEDLJIVO NAJTOPLIJI
Teretnjacima je ovog vikenda zabranjena Ibarska magistrala
Njihov posao jeste i to da zajedno sa meštanima, a red bi bio da pomogne i opština, preče joj je crkvi nego kriminalcima i tajkunima, završe započetu hidroizolaciju crkve i uklone žižak iz ikonostasa. Jer je zbog vlage malter počeo da otpada. I sa fasade i u unutrašnjosti ovog vrednog spomenika kulture. A već godinama na podu ispod ikona svetitelja, vrednih umetničkih dela, osviće crvotočina.
Nije valjda da će selo sa nekoliko hiljada stanovnika i vernika, među kojima su i mnogi uspešni i bogati ljudi, koji su bogatstvo uglavnom oteli i pokrali od svog naroda i opština koja tajkunima koji od besa ne znaju šta će sa milionima i milijardama asfaltira poljske puteve dozvoliti da im ikonostas star više od 130 godina, koji su stručni ljudi proglasili za spomenik kulture srpske države, uništi i sruši žižak. Jer, kako bi od sramote pred Karađorđa? I pretke koji, iako siromašni i nepismeni, ovu svetinju sazidaše. I nama, svojim potomcima, u amanet ostaviše.
STARI NAZIVI SRPSKIH GRADOVA: Jeste li nekada bili u Paležu ili Gurgusovcu? Verovatno jeste, a da to i ne znate (VIDEO)