DA LI SU ZEMLJOTRESI KOJI SU POGODILI SRBIJU SAMO POČETAK? Evo šta kaže seizmolog - ovo su mesta gde mogu da se očekuju potresi
Prvi zemljotres se dogodio 30. oktobra u Mladenovcu, par dana kasnije usledio je niz potresa koji je zahvatio i područje Kragujevca, a poslednji zemljotres dogodio se jutros oko osam časova u Topoli magnitude 1,7.
KAKO SE OSLOBODITI SMRDIBUBA? Biolog objasnio do detalja - da li su opasne za ljude?
URGENTNI CENTAR MENJA ADRESU: Biće smešten u ovoj kuli, a za pacijente je spreman od Nove godine
NAJNOVIJI PODACI! Korona brojke padaju, preminulo 61 lice: Đerlek upozorio građane na novu opasnost koja preti Srbiji
Seizmolog Slavica Radovanović objasnila je svojevremeno da se ne može predvideti gde će biti sledeći potres ali nam, kako predviđa, predstoji i trend buđenja, tako da u narednih 10 do 15 godina možemo očekivati zemljotrese vrlo velikih magnituda na prostorima Balkana.
Karta seizmičkog hazarda
Na karti seizmičkog hazarda označena su područja centralne Srbije do Aleksandrovca, okolina Novog Pazara, delovi Vojvodine na severu Bačke kod Apatina, istok Banata duž granice sa Rumunijem, kao i područje oko Kladova i Negotina.
Kako se ranije pisalo, za tektonske zemljotrese, karakteristične za naše područje, osnovni izvor energije su tektonski naponi izazvani podvlačenjem afričke ploče pod evropsku. S tim da jadranska ploča izaziva podrhtavanje tla u Albaniji.
Miodrag Petrović, doktor sa Rudarsko - geološkog fakutelta u Beogradu, svojevremeno je iscrtao kartu seizmičkog hazarda Srbije s predviđanjima za sledećih 50, 100 i 200-500 godina. Takođe, na karti se vide i žarišne zone, od kojih su neke izvan granica naše šemlje, ali posledice ćemo i mi osetiti.
Prema njegovim procenama, najjači mogući potresi se očekuju u Svilajncu, Lazarevcu, Vranju i na Rudniku inteziteta po površini osam do devet stepeni Merkalijeve skale i jačine magnitude u dubini od šest do sedam stepeni Rihterove lestvice. Proračunima je obuhvaćena okolina pomenutih naselja.
U Srbiji je izabrano više od 900 tačaka (lokacija) na osnovu trusova u razdoblju od 1901. do 1997. godine, što je gotovo jedan vek. Za svaku žarišnu tačku sračunate su i procenjene magnitude na osnovu ponovljivosti u sledećih sto godina. Ključni izvor podataka je katalog jakih zemljotresa (280 u Srbiji i susednim zemljama), sastavljen za potrebe regionalnog ogranka Uneska.
Da će i naše komšije osetiti zemljotres zbog kojih će se skoro istom silinom prodrmati i pojedini krajevi Srbije, takođe je naznačeno na karti. To su snažni potresi na južnom Jadranu, u Skoplju i Berovu, gradu u Severnoj Makedoniji i Vrančeu okrugu u Rumuniji.
Doktori Stefano Parolai i Dario Slejko iz italijanskog Centra za seizmološka istraživanja pri Nacionalnom institutu za okeanografiju i geofiziku su u periodu kada je središnju Italiju pogodio snažan zemljotres objasnili koja su područja najviše podložna zemljotresima.
- Mape seizmičkih hazarda Evrope jasno pokazuju da su najopasnija područja koja se nalaze na granici ploča između Evrope i Afrike, to su Apenini, istočni Alpi, Dinaridi i Helenidi. Štaviše, veliki potresi se javljaju i duž oblasti zvane Helenski, odnosno Egejski luk - objasnili su oni tada.
Sedam crvenih zona u Srbiji
Na području Srbije zemljotresi jačine 6 stepeni Merkalijeve skale ugrožavaju 13 odsto površine, jačine 7 stepeni 59, jačine 8 stepeni 23, a oni jačine 9 stepeni oko 5 odsto. To znači da je oko 87 odsto teritorije Srbije ugroženo zemljotresima koji oštećuju građevinske objekte.
Geološki informacioni sistem Srbije razdvaja osam područja sa mogućim jakim zemljotresima.
Jadranska priobalna zona
Vojvodina - Kanjiža, Bečej, Novi Sad i Ruma
Zapadna Srbija - Loznica, Krupanj i Bajina Bašta
Centralna Srbija - Lazarevac, Aranđelovac, Rudnik, Kraljevo i Kopaonik
Područje Velike Morave - Svilajnac, Jagodina i Stalać
Područje Istočne Srbije - Golubac i Negotin
Područje između Nišave i srednjeg i gornjeg toka Južne Morave - Dimitrovgrad, Bosilegrad, Niš i Vranje
Kosmet - Peć, Prizren, Priština, Lipanj i Uroševac
U "mirnoj" godini i do 1.000 podrhtavanja tla
Tokom jedne "mirne" godine na teritoriji Srbije se locira oko 1.000 zemljotresa, a u slučaju jačeg, prati ga veći broj slabijih potresa.
Najveći broj zemljotresa manjih magnituda koje instrumenti mogu da registruju, ljudi ne mogu da osete. Na jedan zemljotres magnitude šest, dogodi se približno 10 potresa magnitude pet i približno 100 potresa magnitude četiri stepena.
Najjači zemljotresi u Srbiji do 2010. godine
3. novembra 2010. godine zemljotres inteziteta 5,5 stepeni po Rihteru, pogodio je okolinu Kraljeva kada su poginule dve osobe, ali je potres izazavao velika oštećenja na objektima.
1. jula 1999. godine tlo je podrhtavalo i u okolini Trstenika, kada ga je pogodio zemljotres jačine 5 stepeni po Rihteru.
30. aprila 1999. godin u vreme bombardovanja Srbije, centralni deo naše zemlje pogodio je zemljotres inteziteta 5,2 stepena. Epicentar mu je bio u okolini Mionice.
29. septembra 1998. godine zemljotres jačine 5,6 stepeni, pogodio je Mionicu i okolinu. Prema izveštajima, tada je nastradala jedna osoba, a više od 3.500 objekata nije bilo upotrebljivo, dok je isto toliko pretrpelo teža konstrukciona oštećenja.
10. maja 1985. godine Kopaonik je pogodio zemljotres jačine 5,2 stepena.
10. septembra 1983. godine zemljotres jačine 5,3 stepena pogodio je Kopaonik.
18. maja 1980. godine Kopaonik je podrhtavao zbog zemljotresa inteziteta 5,9 speni po Rihterovoj skali. Prema zvaničnim podacima nije bilo poginulih, ali je povređeno 30 osoba.
15.maja 1927. godine u Gornjem Milanovcu, odnosno kod Rudnika, poginulo je sedmoro ljudi, a osmoro je povređeno kada je ovo područje pogodio zemljotres jačine 5,9 stepeni po Rihteru.
24. marta 1922. godine u Lazarevcu se dogodio zemljotres jačine 5,7 stepeni po Rihteru i tada su povređene četiri osobe.
Prvi snažan zemljotres, 8. aprila 1893. u oblasti Gradišta i Golupca, nametnuo je potrebu prikupljanja podataka i proučavanja seizmičnosti. Akademik Jovan Žujović preduzeo je mere da se taj događaj naučno prouči. Prva seizmološka karta ovih prostora pojavila se 1950.