POZDRAV IZ MANASTIRA SVETI ROMAN: U ovoj svetinji počiva srce grofa Vronskog, ljubavnika Ane Karanjine
Većina manastira u Srbiji podignuta je u vreme dinastije Nemanjića. Među malobrojnim manastirima koji su podignuti pre Stefana Nemanje i njegovih naslednika je i manastir Roman, na desnoj obali Južne Morave, pokraj puta koji povezuje varošicu Ražanj i Kruševac.
Prvi sačuvani pisani trag o ovoj svetinji potiče iz 1011. godine. To je hrisovulja cara Vasilija Drugog, u kojoj se manastir pominje pod imenom Sventeromon. To upućuje na zaključak da je manastir sagrađen u prvom milenijumu što ga čini jednom od najstarijih hrišćanskih bogomolja u srpskim zemljama.
Danas je opšteprihvaćeno mišljenje da manastir potiče iz devetog veka. Osim po dalekovečnosti dalekoj, manastir je u javnosti, ne samo među vernicima, nadaleko poznat po dve znamenite ličnosti koje su u njemu sahranjene: svetom Romanu Sinaitu i ruskom pukovniku Nikolaju Rajevskom, po čijoj sudbini je Tolstoj izmislio grofa Vronskog, glavnog junaka "Ane Karenjine", jednog od najboljih romana svetske književnosti.
MOMCI I DEVOJKE, SVAKA ČAST! Ono što zaposleni u Meridianu rade za svoju Srbiju je za veliko poštovanje
Osmeh i sreća za svu decu koja imaju autizam: Evo koliko nova odluka znači roditeljima
DR TIODOROVIĆ: Penzioneri, budite primer discipline kao i dosad što ste bili
Pukovnik Rajevski je, kao dobrovoljni izaslanik ruskog cara Aleksandra Drugog Romanova, u Srbiju došao 1867. godine. Da za potrebe srpske vlade izvidi teritorije sa kojima je Srbija graničila a koje su se nalazile pod turskom okupacijom. Sa zadatkom da proceni najbolju strategiju odbrane mlade kraljevine u slučaju da je Turska napadne i odabere najbolje pravce napada, u slučaju da se krene u rat za oslobađanje okupiranih srpskih teritorija u južnoj Srbiji, na Kosovu i u Bosni.
Devet godina kasnije ponovo je došao u Srbiju, koja se našla u ratu s Turskom. Sa sobom je doveo 3.000 dobrovoljaca da braći pomognu da se, pod komandom generala Čarnjejeva, odbrane od turske ofanzive.
Pukovnik Rajevski je komandovao srpskom vojskom u boju na Šumatovcu, kad su odbijeni, ako su zapisali hroničari, "nebrojeni napadi od strane Turaka".
O žestini bitaka svedoči podatak da je tih dana na moravskom frontu poginulo 9.000 srpskih i ruskih vojnika (među njima i najmanje 31 ruski oficir).
Rajevski je poginuo 20. avgusta 1876. godine kod sela Gornji Adrovac, nedaleko od Aleksinca. Bio je zadivljen izgledom, duhovnošću i istorijom manastira Svetog Romana, pa je zamolio da, ukoliko pogine, njegovo srce bude sahranjeno pored manastira.
Kad su majka i sestra pukovnika Rajevskog došle po njegove posmrtne ostatke, ispunile su želju hrabrog ratnika. Telo je odneto i sahranjeno u Ukrajini, koja je tada bila deo ruske carevine a srce je ostalo u zemlji koju je ljubio kao svoju Rusiju.
Prema "Ani Karenjinoj", najprevođenijem romanu svetske književnosti, nakon što se njegova ljubavnica Karenjina bacila pod voz, grof Vronski se prijavio u dobrovoljce i otišao u rat u Srbiju.
O Romanu Sinaitu i njegovom životu se malo zna. Čak postoje dve teorije o vremenu njegovog življenja, među kojima je razlika od skoro pet vekova. Po prvoj, u pitanju je učenik svetog Klimenta Ohridskog, koji je u Srbiju i dolinu Morave došao iz Ohrida, 888. godine, zajedno sa Prohorom Pčinjskim, Jovanom Rilskim, Joakimom Osogovskim i Gavrilom Lesnovskim. Da, kao prosvetitelji, propovedaju i šire hrišćanstvo među Srbima.
Po drugoj, mnogo verovatnijoj, sveti Roman je jedan od monaha, sledbenika solunskog čudotvorca Grigorija Palame, koji su u Srbiju došli sa Svete gore i Sinajske gore, u vreme vladavine kneza Lazara Hrebljanovića. Kako god, nesporna je činjenica da je svetitelj službovao u manastiru, da je u njemu sahranjen i da tu počivaju njegovi posmrtni ostaci.
Knjige staroslavne iz doba srednjovekovne Srbije vele da je manastir materijalno dobro stajao. Veliko manastirsko bogatstvo pominje se u jednoj hilandarskoj povelji iz 1381. godine. Iz istog dokumenta se da zaključiti da je manastir, zbog šume koja okružuje njega i obližnje selo Praskovče, još u srednjem veku bio i lečilište, u kojem su zdravlje pokušavali da nađu duševni bolesnici.
U vekovima dugog postojanja, posebno u vreme kad je Srbija bila okupirana od nekrsta, manastir Sveti Roman je više puta pljačkan, spaljivan i obnavljan. Zna se da je manastirska crkva obnovljena 1377. godine. Jedni izvori obnovu pripisuju knezu Lazaru, drugi upravniku njegove ergele. Naime, u prostoru oko manastira bio je smešten deo konjice tadašnje srpske kneževine, pa Turci u svojim dokumentima manastir pominju pod imenom Konjica.
Najveće stradanje svetinja, čiju okosnicu čini crkva posvećena Blagovestima presvete Bogorodice, doživela je u austrijsko-turskom ratu 1716-1718. godine, kad je "srušena do temelja". Obnovio je 1795. godine izvesni Đorđe Pile. Da postane ktitor motivisalo ga je to što je boraveći na tom mestu izlečio neku boljku od koje se bio opasno razboleo. Deo živopisa, koji je sačuvan, potiče iz te godine a novi živopis oslikan je 1831. godine. Od poslednje decenije 18. veka manastir više nije stradavao i ima sadašnji izgled.
U jednom turskom dokumentu iz 1498. godine piše da manasir ima mnogo zemlje a da u njemu službuju dva kaluđera. Austrougarski putopisac Feliks Emanuel Kanic je 1893. godine zapisao da manastir ima 200 hektara zemlje ( 82 hektara oranica i livada, tri hektara voćnjaka i vinograda i 115 hektara šume), dve vodenice na Moravi i godišnji prihod od 6.000 dinara.
Jedna od oobenosti prelepog manastira jeste i kameni zvonik visok 12 metara, sazidan na tri nivoa, sa tri zvona, od kojih je jedno poklon Miloša Obrenovića. U vreme Prvog srpskog ustanka, manasir je pretvoren u bolnicu, gde su najviše lečeni ranjenici sa Deligrada. U srpsko-turskom ratu 1877.
Turci su manastir gađali topovima. Jedna granata, ispaljena sa Đuniskog visa, pogodila je oltarsku apsidu ali nije eksplodirala. Kasnije ispražnjena od eksploziva, granata se i danas nalazi na mestu gde se zaglavila.
U Prvom svetskom ratu u manastiru su bila smeštena ratna siročad. Čak i posle povlačenja srpske vojske u Albaniju u manastiru je ostalo pedesetak dečaka i isto toliko devojčica, o kojima su brinuli jeromonasi Mihailo Popović i Mojsije Brankovič.
Kad su Srbiju 1944. godine zauzeli (po mnogima, okupirali) Tito i komunisti, manastiru je oduzeta skoro sva materijalna imovina. Čime mu je, u dušama istinskih vernika, ona duhovna još više uzvišena.
U SRBIJI RASTE BROJ ZARAŽENIH: Još 445 potvrđenih slučajeva na COVID-19, četiri osobe izgubile život
Preminuo nulti pacijent iz Novog Pazara: Zarazu je širio dok je igrao šah i domine
KORONA UŠLA U JOŠ JEDAN DOM ZA STARE: Virusom zaražene 43 osobe u Smederevu
OVO JOŠ NISTE VIDELI: Deda iz Valjeva se razgolitio i sunča se na ulici, a policija mu ne može ništa (FOTO)
OTKRIVENO KAKO JE KORONA UŠLA U GERONTOLOŠKI CENTAR U NIŠU: Evo šta je prava istina