SRBIJA NA PUTANJI RAZORNIH TORNADA: Kako nastaje zastrašujući kovitlac i koji delovi naše zemlje su najugroženiji
Olujno nevreme praćeno tornadom, koje je u četvrtak pogodilo južne delove Češke Republike, šokiralo je kako stanovnike ove zemlje tako i građane drugih evropskih država, a mnogi su pitali kako je moguće da je ovakva pojava prisutna na tlu Evrope.
Zbog otkaza ruskih turista, cene u Grčkoj nikad niže! Polupansion na 10 noći sa prevozom od 330€
NOVO UPOZORENJE IZ RHMZ: Očekuju se obilni pljuskovi, grad i intenzivna grmljavina u večernjim satima
U LJUBOVIJI JUČE VREMENSKI ROLERKOSTER: Posle vrelog dana usledilo snažno nevreme - grad zatrpao dvorišta (FOTO)
Iako je tornado na neki način postao sinonim za Sjedinjene Američke Države te su ovakve pojave na tlu SAD-a prilično uobičajene, stanovnici drugih delova sveta nemaju priliku toliko često svedočiti ovakvom fenomenu, što također utiče i na samu nespremnost stanovnika da se prilagode ovakvoj pojavi.
Prema definiciji, tornado predstavlja intenzivan vazdušni vrtlog u obliku levka ili cevi, koji dostiže neverovatno veliku brzinu tokom rotacije, a proteže se sve od oblaka koji nose naziv kumulonimbusi pa do tla. Njegov nastanak vezuje se za naglo zagrejavanje vazduha usled kog se formiraju upravo oblaci kumulonimbusi, koji pogoduju i stvaranju samog tornada.
Ono što je karakteristika za ovakvu pojavu jeste brzina razornog vetra u vrtlogu koji neminovno prati ovakvu pojavu, što naročito dolazi do izražaja u naseljenim područjima koja zbog toga trpe veliku štetu. Prema merenjima, brzine vetra tokom pojave tornada mogu preći i 400 kilometara na sat.
Što se tiče samog trajanja, prema definiciji, tornado može trajati od nekoliko sekundi pa sve do jednog sata, mada u retkim situacijama može i premašiti to trajanje.
Takođe, ono što je karakteristika jeste da se ovakva razorna pojava češće formira nad morskom površinom nego nad kopnom.
Prema utvrđenim pravilima, jačina tornada se utvrđuje preko tzv. Fuhito i Toro skala. Fuhito skala je odgovorna za klasifikaciju tornada prema težini na osnovu štete koju mogu naneti. Ova skala ima ukupno šest nivoa koji se obelžavaju simbolima od F0 za najmanji intenzitet tornada pa sve do F5, koji predstavlja neopisivu brzinu ove razorne pojave.
Prema poslednjim informacijama, tornado koji je pogodio Češku Republiku dosezao je udare vetra preko 300 kilometara na sat, što bi značilo da je ovaj tornado bio jačine F3 Fuhitine skale.
Toro skala takođe služi za ocenu jačine tornada i nešto se više koristi na području Evrope.
Iako je tornado kao pojava karakterističan za područje Severne Amerike, kroz istoriju je zabeležen na svim kontinentima osim Antarktika.
Prema zvaničnim podacima, tokom jedne godine u Sjedinjenim Američkim Državama zabeleži se više od 1.000 tornada koji najčešće pogađaju centralne delove ove države.
Podaci iz 2020. godine pokazuju kako je na prostoru Sjedinjenih Američkih Država zabeleženo 1.248 tornada. Prvi tornado najveće snage prema Fuhito skali (F5) pogodio je područje SAD-a još 1950. godine, a ukupno je od početka mjrenja zabeleženo 59 F5 tornada na području SAD-a.
Najjači tornado koji je pogodio Sjedinjene Američke Države dogodio se 1925. godine i obuhvatao je američke države Mizuri, Ilinoj i Indijanu. Tornado je trajao ukupno tri i po sata, a zvanični podaci su pokazali kako je od posledica tornada stradalo ukupno 695 građana, a više od 2.000 pretrpelo je lakše ili teže telesne povrede.
Ipak, koliko god je ova pojava karakteristična za SAD, ona nije retkost ni na tlu Evrope, a prema podacima meteorologa, ovakve pojave u Evropi najčešće se beleže u periodu između jula i augusta.
Prema podacima naučnika Bogdana Antonescua i drugih koji su radili na izradi studije pod nazivom "Tornado u Evropi: Opasnost koja se potcenjuje", navodi se kako je od 1950. pa do 2015. godine tornado zabeležen ukupno 5.478 puta i to u 42 evropske države.
Ova pojava najčešće pogađa centralne i zapadne delove Evrope uključujući Belgiju, Holandiju, Nemačku, Dansku, kao i Češku Republiku.
U sklopu analize meteorolozi su se osvrnuli i na situaciju u svakoj državi Evrope te su naglasili kako je do 2015. godine najveći broj tornada pogodio Nemačku, njih ukupno 1.027, a povređeno je više od 670 stanovnika. Nakon Francuske, tornado je najčešće pogađao Rusiju, Franucsku, Španiju i Veliku Britaniju.
Ovakva pojava nije neuobičajena ni u regiji.
Naime, u Srbiji se ova pojava često beleži u ravničarskoj Vojvodini, gde ga još nazivaju vihor ili čevrntija. Zvanično su zabeleženi na području Sombora, Jagodine, Valjeva te Inđije.
Razorni tornado dva puta je pogodio i Hrvatsku. Prvi slučaj dogodio se 31. maja 1892. u Novskoj, a drugi u Podravskoj Slatini 20. augusta 2007. godine. Novine su 1892. godine zabeležile kako je vetar počupao 150 hiljada stabala, a tornado je u vazduh bacao i železne teretne vagone koji su težili i više od 13 tona pri brzini od 260 km na čas.
Republički hidrometeorološki zavod (RHMZ) upozorio je danas da se tokom poslepodneva i večeri očekuju intenzivnija grmljavina, obilni pljuskovi, grad i jak i olujni vetar.