OD MOJKOVCA DO MILA: Kad pročitate ovaj tekst shvatićete šta je ISTINSKA CRNA GORA koja je GINULA ZA SRPSTVO!
Autorski tekst o njoj istoričara Gorana Kikovića prenosimo u celosti:
Moram na početku ovog izlaganja da vam kažem kako mi još u ušima odzvanjaju riječi aktuelnog srpskog predsjednika gospodina Tomislava Nikolića, koji je jednoglasnom odlukom odbornika Skupštine opštine Berane, proglašen za počasnog građanina, kada je u svojoj nadahnutoj besjedi, između ostalog rekao i ovo:
"Mojkovačka bitka je zlatnim slovima upisana u srpsku istoriju. Pokazala je one vrline Crnogoraca koje su mitska osnova svakog velikog, junačkog naroda, a Crnogorci to jesu – hrabrost i želja da se bratu pomogne u nevolji. Kakva nevolja!Da nije bilo bitke na Mojkovcu u kojoj je serdar Janko Vukotić poveo i ćerku Vasiliju, ko zna kako bi Srbija danas izgledala i kojim bi se jezikom u njoj govorilo. Citiram Vasiliju, crnogorsku Milunku Savić: "Da nije bilo krvavog Božića na Mojkovcu, ne bi bilo ni Vaskrsa na Kajmakčalanu“. I još smo od nje saznali šta su Crnogorci mislili o tom boju: (citiram) “Pravedno je i pošteno je, i ljudski je ovo što radimo: branimo svoj obraz i svoj goli krš. To je jedino što nam đedovi ostaviše: obraz i krš. Kamen se ovđe diže visoko, u nedogled, gubeći se u plavetnilu neba. A zemlje malo, pedalj-dva, tek da se ne kaže da je nema. Važno je da je bratska srpska vojska izmakla, ako mi izginemo imaće ko da nas osveti i satre švapsku silu“. (kraj citata). Odbranili su svoj obraz, iako je krš jedno vreme Veljeg rata bio u tuđim rukama. Zato će gusle uvek imati stihova da opevaju istinsku gordost, čast, čojstvo u pesmama o svojim junacima. I ja sam kao mladić najradije slušao Radovana Bećirovića i njegovu Bitku na Mojkovcu".
RODILA JE DESETORO DECE I BILA SAVLADAR SVOM SUPRUGU, Karađorđeva snaja: Turci su joj poklonili nešto jedinstveno
NOVOGODIŠNJA ČESTITKA KRALJA ALEKSANDRA ZA 1915. GODINU: "Dostojni potomci junaka Milutinovih i Dušanovih" (FOTO)
NA DANAŠNJI DAN ROĐEN SVETI VASILIJE OSTROŠKI: U svom zemaljskom životu više je LIČIO NA ANĐELA nego na čoveka!
Kako danas zvuče ovakve epistolarne riječi, da li je zavjet predaka uvažen kod potomstva i da li ono dovoljno zna o značaju čuvanja najsvetijih istorijskih veza između Srbijanaca i Crnogoraca – samo su neka od pitanja koja provejavaju u javnom diskursu među današnjim protagonistima društvene i političke scene.
Danas je važno ovoj generaciji prozboriti o ogromnoj žrtvi koju je crnogorska vojska podnijela ne tražeći ništa zauzvrat. Ti junaci su ličnim primjerom posvjedočili “da nema veće ljubavi od te, da ko položi život svoj za bližnje svoje“.
Najočitiji primjer je svakako čuvena Mojkovačka bitka, koja se odigrala na Badnji dan i Božić prije 100 godina, 1916. godine. Primjer je ogromne žrtve i potvrda svih ideala kojima je srpski narod u Crnoj Gori vjekovima bio nadahnjivan, kroz svoju svetosavsku vjeru i kroz epsku poeziju. Teško da mi danas, kao generacija koja je odrasla kako se to malo ironično kazuje “na paštetama i eurokremu“, možemo da se zagledamo u svijest tih ljudi, koji su dobrovoljno išli na zaklanje zarad svoje braće, iako su znali da im je i država i vojska na izdisaju.
Mojkovačka bitka je bila samo epilog tromjesečnih krvavih borbi Crnogorske sandžačke vojske, pod komandom serdara Janka Vukotića, što je na frontu od Višegrada do Novog Pazara vodila bitke i branila odstupnicu srpskoj vojsci koja se povlačila prema Skadru. Ima mnogih mišljenja među današnjim montenegrinskim istoričarima, koji govore o “uzaludnom žrtvovanju“ vojske i naroda, ali u tom vremenu kod svih crnogorskih oficira i vojnika, ali i kod samoga kralja Nikole, ta odluka o pomoći nije se nikada dovodila u pitanje. U decembru 1915. godine, pred Mojkovačku bitku prestolonasljednik Aleksandar, Nikola Pašić i Radomir Putnik traže pomoć od kralja Nikole da zaustave proboj austrougarske vojske i omoguće odstupnicu srpskoj vojsci, koja je polako već prelazila Albaniju i Crnu Goru i približavala se Skadru. Znači, iako je srpska vojska već polako prilazila Skadru, Crnogorci su ostali ukopani na Mojkovcu, a mogli su i oni da krenu put Skadra, kako su mnogi i predlagali. Međutim, bilo je to vrijeme kad je obećana riječ jednog Kralja i komandanata Vojske imala najveću vrijednost nego ikad više do danas.
Po svjedočenjima boraca, Badnji dan i Božić su te godine bili najhladniji otkako se pamti. Temperatura 250 ispod nule, a snijeg oko metar, na nekim nanosima i do dva metra. Uslovi, u kojima je dejstvovala crnogorska vojska, tu oko 6500 duša, bili su katastrofalni: hljeba pola kilograma po vojniku za nekoliko dana, o drugoj hrani se nije dalo ni maštati, a ko po zarok municije i oružja toliko malo, da se moralo štedjeti za ostatak bitke. Kako su pričali učesnici, pored ogromnog srca i volje, bitku je na sâm dan Božića presudilo to što je crnogorska vojska bila snabdjevena ruskim puškama popularnim“moskovkama“, koje su sa bajonetom bile duže od austrijskih “mauzerki“ za 30 centimetara. U nedostatku municije crnogorski mladići su u strašnom kontranapadu, upadali u rovove austrijske vojske, probijajući metalnu žicu, izloženi artiljerijskoj paljbi, boreći se prsa u prsa golim rukama i bajonetima, primoravši mnogo jaču i opremljeniju austro-ugarsku vojsku da napusti zauzete položaje i odustane od daljih borbi. U januaru 1916. badnjaci su bili krvavi. Branila se zemlja, ognjište, branila se odstupnica braći iz Srbije koji su pod pritiskom neprijatelja povlačila preko Metohije, Vasojevića, Albanije… Crnogorci, Brđani, Hercegovci, Starosrbijanci su po ko zna koji put morali polagati teški ispit na braniku otadžbine i ponovo dokazati da ovaj narod spartanske naravi najviše cijeni slobodu.
Tog Badnjeg dana vojska se nalazila na Mojkovcu, čekajući priliku da neprijatelju zada odlučujući udarac, liječili su rane. Čistili dotrajalo oružje da još jednom zapuca smrtonosni udarac. Prekaljeni ratnici još od Glasinca i Drine, premrzli i gladni,. Neprijatelj nije smio Mojkovac preći. Samo preko njih mrtvih. Snijeg je bio do pojasa. Vremenski uslovi bili su teški. Snažno kombinovane njemačko-austrougarske-bugarske armije već su bile zauzele Srbiju. Tih dana, jedina na Balkanu, gotovo zarobljena crnogorsko-sandžačka vojska vodila je borbu protiv nezadržive i silne armade.
NIJE NI DUŠAN NI UROŠ NEJAKI: Misteriozni "CRNI ČOVEK" je bio POSLEDNJI SRPSKI CAR, evo ko je bio JOVAN NENAD
"To nije SRBIN, nego GUBAVI IZROD SRPSKI" Milo IZDAJNIČE, nauči nešto iz reči VELIKOG NJEGOŠA
BILJKE KOJE DONOSE SMRT: Ovo UKLETO DRVEĆE naši preci NIKADA NISU sadili oko kuće, evo i ZAŠTO
Kao što bi Njegoš rekao u neugasivim stihovima: ’"Sirak tužni bez iđe ikoga jedna slamka među vihorove" ili H.Ibzen: "Čovjek je najjači kad je sam’". Crnogorska vojska ni u tim teškim trenucima nije zaboravljala običaje svojih predaka.
Čim je svanulo na najradosniji praznik čulo se: ’’Hristos se rodi! Vaistinu se rodi!’’ Mirbožanje a odmah zatim odlučni i ljuti boj.
Na Božić se nastavila krvava borba. Postupajući po zapovestima komandanata u prvim znacima razdana, protiv napad je otpočeo Uskočki bataljom krećući se desnom obalom Lepešnice ka Bojnoj njivi i Uloševini. Kolašinska brigada je otpočela borbu u 7 časova ujutro. Neprijatelj nije uspeo da ovlada Razvršjem. Brigada je prethodnog i ovog dana imala 93 poginula i 175 ranjenih. Drobnjački bataljon je izvršio juriš na Bojnu njivu i do noći bila je u njegovim rukama. O ovom boju delegat kod vrhovne komande đeneral Janković poslao je sa pov.br. 2323 od januara Srpskoj vojsci-vrhovnoj Komandi sljedeći izveštaj:’’Kod sandžačke vojske na severnom delu fronta celog dana samo altiljerijska vatra, i na severoistočnom delu fronta na Mojkovačkom pravcu, neprijateljske trupe preuzele su napad kod Lepenca. Borba je bila ogorčena, neprijatelj se branio uporno. Pojedini položaji prelazili su više puta iz ruke u ruku i naposletku svi su ostali u crnogorskim rukama. Obostrani gubici osjetni su, naročito neprijateljski.“
Poslije bitke koja je u manjim intezitetima trajala još nekoliko dana, austro-ugarska vojska, koja je prije bitke brojala oko 20 000 ljudi, odustala je od dalje potjere za srpskom vojskom, koja se uspješno povukla preko Skadra za Krf, a crnogorska, i Država i Vojska, su kapitulirale, jer je kroz nekoliko dana zauzeto Cetinje.
O junaštvu tih ljudi je bespotrebno govoriti, ali ćemo samo navesti riječi učesnika bitke, austrougarskog pukovnika Rihtera, da “hrabrost crnogorskog vojnika nema premca u istoriji ratova“, a general Hecendorf, prema sopstvenom priznanju nije očekivao da će crnogorska vojska na Mojkovcu pružiti takav otpor i onemogućiti njegova dejstva za odsijecanje makar jednog dijela srpske vojske, u povlačenju prema Albaniji. Mnogo kasnije on će izreći i ovo: “Borili smo se protiv junaka iz bajke…“.
Serdar Janko Vukotić i njegova vojska su dobili najveću pohvalu od samog kralja Aleksandara prvog Karađorđevića koji je odao priznanje Crnogorsko-sandžačkoj vojsci i njenom komandantu serdaru Janku Vukotiću, čije riječi predstavljaju najtačniju istorijsku ocjenu uloge crnogorske vojske i njenog legendarnog komandanta odlikujući ga Karađorđevom zvijezdom sa mačevima i tom prilikom je rekao:“Vojvodo, Vi ste se više nego li odužili Srpstvu, zato mi je drago što mi se pružila prilika da Vam lično iz ruke u ruku predam za sada ovo moje malo priznanje. Mi, Srbi, dužni smo da se sa ponosom sećamo onih crnogorskih heroja koji se voljno žrtvovaše na Mojkovačkim položajima za spas srpske vojske i srpskoga naroda. Zahvaljujući samo velikom osećanju srpstva i bratstva, Crnogorsko-sandžačka vojska je istrajala u borbi i potvrdila staro uverenje našeg naroda da su Crnogorci srž srpstva, njegova uzdanica i njegovi vekovni branioci“.
O borbama oko Berana u tim odsutnim momentima istorijski izvori govore. Na pravcu Rožaje-Berane i Suvi Do-Berane neprijatelj je energično napadao cio dan i brojno nadmoćan uspeo da zauzme položaj Turjaka. Crnogorske trupe povukle su se na položaj na levoj obali reke Lešnice. Na pravcu Peć-Rugovo neprijatelj je energično napadao na položaje kod Kućišta, ali su svi njegovi napadi odbijeni’’
9. januara neprijatelj je napadao na vasojevički odred, kod Berana i evo kako u svojim ratnim zabelješkama kaže đeneral serdar Janko Vukotić u ovom napadu ’’27 (stari kalendar) otputovao sam za Berane, gde je već ima borbi na život i smrt. Na boište sam stigao oko 10 sati. U to vreme vođahu se borbe po ulicama Berana. Iako je neprijatelj nadmoćniji nije uspeo da vasojevićki odred smesta potisne, a front ovog odreda prostirao se od reke Lima na Đurđevim stupovima i dalje vezu održavao sa izviđačkim četama, koje su održavale veze između ovog i mojkovačkog fronta.
Hrabri vasojevički odred ovog dana, kao i prethodnih (25. i 26. po starom kalendaru) izdržavao je i izvojevao kao i uvijek do tada slavnu pobjedu nad mnogobrojnim neprijateljem. U ovim borbama Vasojevići su imali veći broj mrtvih i ranjenih’’.Uzimajući u obzir angažovanost snaga, prostor, cilj, kao i druge pojmove boj na Mojkovcu i borbe kod Berana i u kanjonu Tare u januaru 1916. godine čine završni dio Mojkovačke operacije u kojoj je crnogorski vojnik bio spreman da ratuje do konačne pobjede. Borbena dejstva 1915/1916. mogu se nazvati jednim imenom Mojkovačka bitka.
A komandantu Vasojevićkog odreda vojvodi Lakiću Vojvodiću kralj Nikola je poslao telegram sljedeće sadržine:
„Mojim hrabrim Vasojevićima izjavljujem moju kraljevsku blagodarnost, kako na hrabrom i neustrašivom držanju u borbama protiv nadmoćnijeg neprijatelja, a tako isto na humanim i bratskim postupcima, ishranjujući ne samo vojnike iz vasojevićkih brigada, već i ostale vojnike crnogorske i srpske vojske, koji dejstvuju i prolaze preko vaše teritorije. Istraj junački soj Vasojevački! Velika srpska porodico, da se hvališ i ponosiš među morem i Dunavom dok god bude Srba i junaka! Istrajte najljepši sinovi moji!“.
Za postignute ratne uspjehe u žestokim borbama kod Mojkovca i Berana posebno su istaknute i pohvaljene sledeće brigade: ’’Kolašinska, Gornjovasojevićka i Donjovasojevićka’’ a u najznačajnije borbe crnogorske vojske u Prvom svetskom ratu spadaju boj kod Mojkovca i borbe kod Berana, Prenćana i Lever-Tare. Sve do 18. januara 1916. crnogorsko-sandžačka vojska držala je odbranbeni front: na levoj obali Lima, između Berana i Andrijevice, kod Mojkovca i na lijevoj obali Tare, kada je počela povlačenje prema Podgorici, po naređenju crnogorske Vrhovne komande 22. januara 1916. Vlada Crne Gore potpisala je kapitulaciju, a kralj Nikola je napustio zemlju. Crnogorska vlada kapitulirala je deset dana posle mojkovačke bitke tačnije 22. januara.
Hrabri ratnici sa tugom u srcu i suzama u očima, posmatrali su kako neprijatelj bez borbe ulazi u njihova sela i gradove.
Iako su morali predati oružje i priznati kapitulaciju, iapak znatan broj ratnika nije položio oružje već se odmetnuo u komite zadajući švabi snažne udarce tokom Austro-ugarske okupacije.
Plamen Mojkovačke bitke traje i trajaće sve dok postoje SRBIJA I CRNA GORA.
Slava junacima Mojkovačke bitke!
ISTINE I LAŽI O APISU: Tajna "SOLUNSKOG PROCESA" (VIDEO)
NJEGOVA SMRT JE I DALJE MISTERIJA: Krcun je JEDINI smeo da KAŽE NE Titu, posle pogibije mu ODRUBILI GLAVU (FOTO)
UBICA koji je iz senke VLADAO RUSIJOM: I sam STALJIN ga se plašio, egzekutor VELIKE ČISTKE! (VIDEO)
SLAVNI SRPSKI NOVINAR STRADAO JE NA JEZIV NAČIN, a njegova smrt je MISTERIJA i posle 25 godina!
"Zorane, kad si ti na Majevici..." Srpskog majora ljudi pamte po pesmi, a malo ko zna njegovu životnu priču