Nemačke kontradikcije: Da li sledi ozbiljan obračun crkve i desničara?

Nemačka crkva se sve češće nalazi na meti oštre kritike desničara u poslednje vreme.

Lider nemačke desničarske stranke AfD (Alternativa za Nemačku), Alis Vajdel, kritikovala je tamošnje crkvene poglavare da su sve uključeniji u politiku i naglasila da se crkva danas ponaša kao u vreme nacističke Nemačke.

- Znamo da su crkveni velikodostojnici, bilo protestantski ili katolički, potpuno politizovani. Razdvajanje crkve od države se više ne događa osim u pojedinim izuzecima. Crkva danas ima istu neslavnu ulogu kao i za vreme Trećeg rajha - istakla je Vejdel koja je reagovala na kritike koje su na račun stranke AfD uputili pojedini crkveni lideri.

Crkva protiv desničara

Protestantski biskup Markus Droge nedavno je izjavio da je nejasno može li hrišćanin uopšte stvarno delovati unutar stranke AfD.

- Ja kao hrišćanin ne mogu delovati unutar stranke koje dramatizira strah, seje nepoverenje i promoviše isključivost - istaknuo je Droge.

Sličnu izjavu dao je i kardinal Rajnhard Marks koji predvodi nemačku biskupsku konferenciju.

- Postoje crvene linije za hrišćane kao što su ksenofobija, rasizam, preterano uzdizanje vlastite nacije, anti-semitizam i indiferentnost prema siromaštvu u svetu – rekao je Marks i takođe ukazao na AfD kao potencijalno neprihvatljivu stranku za stvarne vernike.

Vajdel je međutim odbacila sve kritike i naglasila kako je AfD "jedina preostala hrišćanska stranka" u Nemačkoj. Njena izjava može zvučati poprilično kontradiktorno. Tvrdi da se zalaže za hrišćanstvo dok u isto vreme kritikuje crkvu i to onda kad crkva ističe mane AfD-a. No, neki će reći da je Vajdel kontradiktorna osoba, sama po sebi. Na čelu je krajnje desne stranke, a istovremeno je deklarisani homoseksualac. To čak i ne bi bilo toliko čudno da se ne zalaže za "tradicionalnu porodicu" i da se ne protivi legalizaciji istopolnih brakova.

Crkva pere grehove iz doba Trećeg rajha

S druge strane, imamo nemačku crkvu koja često i sama iznenađuje svojim možda i ne baš tako tipičnim stavovima.

Zašto je to tako? Nije tajna da je crkva u Nemačkoj bila itekako upletena u nacističke zločine još od 1933. godine i da zapravo već decenijama radi poprilično naporno da sa sebe skine jednu vrlo mračnu epizodu iz istorije.

Neki od crkvenih lidera tako su ustali protiv AfD-a. To nimalo ne čudi, jer ako ozbiljno žele da operu povezanost s nacističkim zločinima, moraju biti među prvima koji će osuditi retoriku AfD-a. A razumljivo je i zašto je Vajdel ljuta. Njena tvrdnja o tome da je crkva politizovana "kao u vreme Trećeg rajha" je poprilično promašena. Možda politizovanost i postoji, ali na dijametralno suprotnoj strani.

Više od 56 odsto od 82 miliona stanovnika nemačke su hrišćani. Jednako ima protestanata i katolika. Kler je obično prvi na udaru radikalnih desničarskih stavova - naročito u istočnoj i jugoistočnoj Evropi. U slučaju Nemačke često je obrnut slučaj. Za vreme velikog migrantskog talasa 2015. godine, primera radi, crkva, kako katolička tako i protestantska, organizovala je brojne akcije solidarnosti s izbeglicama i migrantima,

Istorija za zaborav

Devedesetih godina prošlog veka nacistička stranka dodvoravala se nemačkim hrišćanima putem nacionalizma i otvorenog anti-semitizma. Čak je Članak 24 platforme nacističke stranke iz 1920. isticao "pozitivno hrišćanstvo" kao silu protiv "jevrejskog materijalističkog sveta". U istom članku tvrdilo se kako nacistička stranka poštuje slobodu svih religija koje "ne ugrožavaju nemačku državu ili nemačku rasu".

Koliko je u nacističkim zločinima bila upletena protestantska, a koliko katolička crkva, pitanje je za istraživače i istoričare, ali će malo ko dovoditi u pitanje tu upletenost.

Danas su vrlo drugačija vremena. Crkva se promenila, a svakako se promenila i krajnja desnica. Na postojeće nemačke kontradikcije svakako treba dodati i činjenicu da je nova nemačka desnica najsnažnija upravo na prostoru bivše Istočne Nemačke (DDR). Tamo su danas bastioni nove nemačke desnice – naročito u Drezdenu.

Svi protiv AfD

Mnogo je ekonomskih i političkih razloga za tako nešto. Ankete čak takođe pokazuju da brojni Nemci s istoka tvrde da se "živelo bolje" za vreme DDR-a.

Činjenica je da je AfD danas treća po snazi politička stranka u Nemačkoj, a druga na teritoriji nekadašnje DDR-a. A činjenica je takođe da su mnogi Nemci vrlo frustrirani svakodnevicom i da njihova inhibicija prema glasanju za stranku krajnje desnice iz dana u dan postaje sve manja i manja.

Upravo to i jeste jedan od najvećih razloga zašto je SPD brzo odustao od želje da posle nedavnih izbora ostane u opoziciji. Izgleda da se sve političke snage u Nemačkoj moraju udružiti ako žele da zaustave AfD.