Kuća u kojoj MAESTRO I DALJE ŽIVI: Radničke ruke su mu bile ŽIVOT, a on je svoje ukrstio sa Salvadorom Dalijem (FOTO)
Umetnik Martin Jonaš jedan je od najistaknutijih predstavnika svetskog naivnog slikarstva. Sreća je prava za Srbiju što je bio naš, a svetski poznat umetnik. Martin Jonaš je rođen 1924. godine u Kovačici gde je završio osnovnu školu i proveo svoj celi životni vek. Bavio se pretežno poljoprivredom, a uz nju i umetnošću.
Jonaš je poznat kao jedan od vodećih ličnosti kovačičke naive i kao jedan od osnivača Galerije naivne umetnosti u Kovačici. Sa svojom 21 godinom počeo je da slika i prvi put je izlagao svoja dela upravo u rodnom mestu. Prvo “platno“ bilo mu je zid crkve koju je iscrtavao na putu od kuće do škole.
"URAMLJENE USPOMENE" KOJE ĆE SE PAMTITI: Jano Čeh - kolekcionar koji originale naive čuva od zaborava (FOTO/VIDEO)
Kako da nam život bude lepši i bolji: Opština Vladimirci ima sjajan "recept" za prosperitet (FOTO)
Carstvo vojvođanske naive: Svet se divi Kovačici - Halupova, Jonaš i Boboš oduševili i čuvene Rolingstonse! (VIDEO/FOTO)
Tokom svog života imao je više od 450 izložbi, a dobitnik je i mnogih međunarodnih priznanja. Pored Salvadora Dalija i Renata Gatusa dobitnik je zlatne medalje na velikoj međunarodnoj izložbi crteža u Italiji, 1978. godine.
Martin Jonaš bio je prepoznatljiv umetnik jer je na njegovim slikama uvek bila neobična kompozicija i proporcija likova i njihovih dlanova i stopala. Karakteristično za njegov rad jeste upravo prenaglašavanje dlanova i stopala, a dominiraju motivi sa sela i iz domena poljoprivrede. Uvek je želeo da ljudima približi šta je to uopšte život, šta ljubav, smrt, bol i radost.
- Glavni motivi na njegovim slikama su ljudi, seljaci sa velikim radničkim rukama i teškim nogama, sa malom groteskno izgledajućom glavom, u scenografiji sa slovačkim kućicama i poljima. To je svojevrsno Jonašovo predstavljanje suštine života. Karakteristična hronika teškog seljačkog života oslikana ličnim životnim iskustvima samog autora – rekli su iz Galerije naivne umetnosti.
U Kovačici se nalazi kuća Martina Jonaša koja i dalje svedoči o životu ovog umetnika. Spomen kuća Martina Jonaša otvorena je za posetioce od maja 2014. godine. Kuća je zadržala svoj autentičan izgled, a zidovi sobe u kojoj je Jonaš slikao prekriveni su fotografijama, medaljama i priznanjima.
Osim što je bio slikar Jonaš je bio i veliki kolekcionar i za života je kupovao razne stvari: ikone, oslikane ukrasne tanjire, knjige, časopise, slike drugih slikara naivaca i i akademaca, a svaka stvar imala je svoje izložbeno mesto u kući. Kuća je bila opremljena izuzetnim primercima starog nameštaja u koji je Jonaš takođe puno ulagao, a koji i sada izaziva divljenje posetilaca.
Na policama se nalazi mnoštvo knjiga stručne literature, časopisi i knjige iz celog sveta sa reportažama o slavnom kovačičkom slikaru. Takođe, tu je i velika zbirka njegovih dela, dokumenata i knjiga koje svedoče o vremenu kada je Jonaš živeo i kada se stvarala slovačka zajednica u Vojvodini. U Jonašovoj zaostavštini ostalo je 156 njegovih slika, ali i dela mnogih drugih autora koje je otkupljivao i čuvao.
- Sve je počelo još kada sam bio mali dečak, stalno sam se sakrivao ispod očevog velikog stola. U porodičnoj kući slušao sam razgovore o teškom radu, video glad i lošu žetvu – ali sam mnogo naučio i o značaju sreće. Bila je to moja škola...dobro se sećam tih teških dlanova, kako vise ispod stola i odmaraju. Vidim ih i dan-danas i stalno ih slikam – ovako je govorio Martin Jonaš.
U njegovom radu se pojavljuje i humoristička i seksualna komponenta te i anegdotska crta. Mušku komponentu predstavlja klip kukuruza kao falusni simbol dok žensku komponentu predstavlja tikva kao komponentu plodnosti. Jonaševu paletu sačinjavaju boje preuzete iz banatskih berićetnih polja, te su njegova dela veoma primamljiva oku posmatrača.
Pretvaranje Jonašove rodne kuće u spomen-muzej, na 90. godišnjicu njegovog rođenja pre sedam godina, omogućili su Vlada Slovačke, Vlada Vojvodine, Nacionalni savet slovačke nacionalne manjine i Opština Kovačica.
Velika zbirka dela Martina Jonaša nalazi se i u Galeriji naivne umetnosti u Kovačici. Martin Jonaš preminuo je 1996. godine u Kovačici, gde je i sahranjen na mesnom groblju. Te iste godine, uz podršku Matice slovačke, u njegovu čast otkrivena je spomen ploča na njegovoj kući.
Projekat je finansiran iz budžeta opštine Kovačica. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.