OD PAŠINE DO GRADSKE BAŠTE: Ovo je jedan od NAJSTARIJIH parkova u Srbiji (VIDEO)

dd / Izvor: Foto: Vojvodina

Vršački gradski park nastao je krajem 18. veka otkupom zemljišta i izgradnjom gradske bašte.

Izgrađen je po ugledu na engleski stil gradnje sa alejama i skrovitim mestima za upotrebu širokih građanskih masa.

Sve do Požarevačkog mira i definitivnog potiskivanja Turaka iz Podunavlja, njegov značaj je bio relativno mali i nesrazmeran značaju koji je Vršac stekao kasnije, zahvaljujući svom ekonomskom razvoju tokom 18. i 19. veka.

CARICA BEZ KRUNE KOJA JE OSTAVILA PEČAT NA SRPSKU ISTORIJU: Skrivene lepote Pločičkog Rita (VIDEO)

REZERVAT PRIRODE KRALJEVAC: Stanište VRSTE koje NEMA više nigde u svetu, ali nije samo po tome POSEBAN (VIDEO)

PLENI SVOJOM RASKOŠNOM LEPOTOM: U ovom jezeru žive DVE RETKE VRSTE, a posebnim ga čini i jedan rak (VIDEO)

Tridesetih godina XVIII veka, mesto na kome se danas nalazi Gradski park, pripadalo je plemićkoj porodici francuskih kolonista fon Šeribl, kojoj je Dvorska komora dodelila veliki kompleks zemlje kao plemićko imanje, sa pravom nasleđa. Ova zemlja se nalazila na teritoriji nemačke političke opštine Vršac, a pripadala je Zajfridu fon Šeriblu. Osnivač prvih zasada današnjeg Gradskog parka bio je, verovatno, Johan fon Šeribl, Zajfridov sin. Na tom mestu je 1777. godine postojala "Zajfrid Šeriblova baštenska kućica" koja je, najverovatnije, imala funkciju gostionice.

Nakon Zajfridove smrti (1795), zbog neizmirenih dugova komorskoj upravi, poklonjena zemlja je oduzeta, a bašta namenjena prodaji. "Šeriblov majur" je na licitaciji 15. januara 1797. godine otkupila novoosnovana opština ujedinjenog Vršca. Počev od 1817. godine, kada je Vršac postao slobodan kraljevski grad, ušao je u upotrebu naziv "Gradski majur" koji je, neposredno pre Mađarske bune 1848. godine ustupio mesto nazivu "Gradski park".

Međutim, koreni parka tadiraju u stavri i pre Nemačkog doseljavanja, naime turski gospodar Vršca, bio je veoma popularan među narodom, i kada je Vršac oslobođen od turaka, aga je odbio da Nemcima i Austrijancima preda svoje imanje na teritoriji koja je danas gradski park, nego ga je poklonio "Svojim dragim Vrščanima.

Tokom Mađarske bune (1848-1849), posećivanje Gradskog majura je gotovo zamrlo. Tek nakon završetka nemira, posvećena mu je mnogo veća pažnja. Već 1856. godine potpuno je zasađen drvećem, te dobija formu pravog parka. Naredne godine, izgrađena je i nova arena u kojoj su se održavale brojne manifestacije.

Iako Vršac nije bio ratno poprište, niti je pretrpeo neposrednu ratnu štetu, tokom Prvog svetskog rata (1914 – 1918) Gradski park je teško oštećen. Aktivnost Udruženja tokom ratnih godina bila je obustavljena, a samim tim i zaštita, i obezbeđenje. U parkovskim objektima često su organizovane regrutacije sa lekarskim pregledima, pa ništa u parku nije moglo biti pošteđeno štete.

Za vreme Drugog svetskog rata, Gradski park je sasvim zapušten i napušten, jer su u njemu neko vreme bili smešteni i tenkovi. Posle rata se ponovo otpočelo sa obnavljanjem biljnog fonda i uređivanjem staza i parcela. Rondele su dobile novo cveće, ruže i žbunje su orezani, a park je dobio dnevni raspored posećivanja. Otvaran je za posetioce izjutra, dok su se kapije zaključavale u 22 časa. Postojali su i čuvar i blagajnik.

Muzički paviljon je ponovo korišćen za popodnevne koncerte, objekti su rekonstruisani, a u stakleniku se proizvodilo sezonsko cveće za potrebe parka i stanovništva Vršca. Na početak najduže aleje kestenova premeštena je i bista Jovana Sterije Popovića, rad vajara Riste Stijovića, koju je Vršcu i Vrščanima poklonio čuveni arhitekta Dragiša Brašovan, takođe Vrščanin.

Na kraju, pedesetih godina XX veka, postavljene su i biste Narodnih heroja NOB-a Anđe Ranković, Žive Jovanovića i Save Munćana, radovi vajarke Katarine Ristivojev. Isto tako, posle rata u parku je zasađena živica koja kada se gleda iz vazduha formira slova reči "Tito" u čast doživotnog predsednika SFRJ, Josipa Broza Tita.

PARK DANAS

Zatvaranjem nekadašnjeg Jovanovog potoka, koji je prolazio duž zapadne strane parka, u betonske cevi, bitno su promenjeni i tokovi što podzemnih, što atmosferskih voda koje su se nekada, slobodnim padom, slivale sa obronaka Kapelinog brega, natapale parkovsko zemljište i obezbeđivale izdašnost bunara u Gradskom parku.

Došlo je do nabijanja zemljišta, sleganja terena i pojave mikrodepresija na parcelama gde su nekada postojali parterni i parkovski travnjaci. Vešto projektovanim sistemom kolektora i kišne kanalizacije prolećni i jesenji viškovi atmosferske vode bivali su prihvatani i sprovođeni, tokom Jovanovog potoka i mrežom kanala u polja Malog rita, što je štitilo centar grada od prekomerne vlage.

Trenutno u parku se vrše veliki restauratorski radovi. Ukrasno grmlje, šiblje i raznovrsno cveće, od kojih su mnoge vrste retke i vredne, čine ovaj park pravom botaničkom baštom.

Gradski park u Vršcu jedan je od najstarijih parkova u Srbiji. Danas je pod zaštitom države i prirodni je spomenik prirode od 2000. godine, jer pripada kategoriji prirodnih dobara od velikog značaja.

Prozor u prošlost kroz prirodu: PARK HEROJA u Somboru čuva tajne daleke istorije! (VIDEO)