Znate li vi šta je to "AJFLELOV ŠLAJZ"? U Bačkoj se krije dragulj Srbije, a njegova priča fascinira! (VIDEO/FOTO)
Bečej, bačko mesto na desnoj obali Tise, biser je umetnosti i arhitekture. O tome svedoči i stara brodska prevodnica ili kako je Bečejci zovu "Ajflelov šlajz", koja je duže od jednog veka kruna vezivanja Tise sa kanalom Dunav-Tisa-Dunav i predstavlja spomenik kulture od izuzetnog značaja.
NAJVEĆA SVETINJA OVOG KRAJA: Pogledajte kakve tajne krije "MALI OSTROG" u Malom Zvorniku (FOTO/VIDEO)
Mesto gde u pletenoj korpi nastaje magija za nepce: Znate li za legendarni PIROTSKI KAČKAVALJ sa leskovog pruća? (FOTO/VIDEO)
Ljiške crkve poznate su širom sveta, a jedna od njih KRIJE LEGENDU O HADŽI-ĐERI: Prosvetitelj kog su ubili na liturgiji (VIDEO/FOTO)
Stara brodska prevodnica - Šlajz, koja se nalazi na ušću Velikog bačkog kanala u Tisu kod opštine Bečej predstavlja kulturno dobro od izuzetnog značaja. Podignuta je u periodu od 1895. do 1899. godine. Nadzemna čelična rešetkasta konstrukcija nad glavama prevodnice po kojoj su se kretala kolica sa mehanizmom za ručno zatvaranje i otvaranje kapija je unikatna i predstavlja inovativno, maštovito i estetski skladno i harmonično rešenje koje se izvanredno uklapa u prirodno okruženje.
Nekoliko godina kasnije izgrađeno je i turbinsko postrojenje za pokretanje kapija na električni pogon, korišćenjem jednosmerne struje proizvedene u sopstvenoj centrali, što je bila novina verovatno prvi put primenjena u Evropi krajem 19. veka. Većina prevodnica i crpnih stanica toga doba pokretana je snagom vodene pare.
Prevodnica je bila u funkciji sve do 1975. kada je izgrađena nova u neposrednoj blizini. Tih godina je srušen i veći deo prizemnog objekta sa turbinskim postrojenjem a izgrađeno je spomen obeležje kojim se čuva sećanje na žrtve fašističkog zločina tokom racije 1942. godine.
Pored toga, saniran je i prostor turbinskog postrojenja u kojem je uređena izložbena postavka istorijata kanala i izgradnje prevodnice i uređeno je šetalište pored prevodnice sa postavljanjem mobilijara. Planom detaljne regulacije Bečeja predviđena je, u neposrednoj blizini, izgradnja velnes centra na bušotini geotermalne vode.
Prevodnicu posećuje veliki broj posetilaca jer je njena lokacija veoma povoljna, nalazi se u samom gradu nedaleko od centra, te je uključena u programe svih đačkih ekskurzija.
Izložbena postavka tehničkog nasleđa
U postavci se mogu videti sačuvani delovi mašina koje su pokretane snagom generatora na jednostranu struju dobijenu protokom vode iz kanala.
Električna energija dobijena radom turbine je korišćena i za otvaranje i zatvaranje ustava prevodnice prilikom prevođenja brodova iz kanal u Tisu i obrnuto. Prevodnica je izgrađena 1899. godine prema projektu Hajnca Alberta i zalaganjem Tir Ištvana. To je bila jedna od prvih prevodnica u Evropi koja je pokretana snagom električne energije.
Atraktivnost šlajza leži i u spomeniku, koji simbolizuje krvav led, pod koji su mađarske fašističke snage bacile 215 žrtava u Velikoj raciji 1942. godine. Prevodnicu su u prošlom veku posetile i mnoge svetske delegacije, a tu su se odigrale i prve zvanične bečejske utakmice vaterpola.
Projekat je finansiran iz budžeta opštine Bečej. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.