ZAHVALJUJUĆI NJEMU SRBIJA JE DOBILA PRVI USTAV: Ko je bio Dimitrije Davidović?
Dimitrije Davidović bio je jedan od pionira srpskog novinarstva. a njegov rad imao je znatan uticaj na srpsku kulturu početkom 19. veka.
Ubraja se u idejne začetnike ustavobraniteljskog pokreta, odnosno u umerene opozicionare vladavini kneza Miloša.
ROĐENI VOĐA, SA VOJNIM VASPITANJEM U DUHU VOJVODA MIŠIĆA I PUTNIKA: Srpski oficir bez mrlje u ratničkoj karijeri
ZNAČAJAN DOKUMENT ZA PREKRETNICU U SRPSKOJ KNJIŽEVNOSTI: Zbog njega je Vuk Karadžić Srbiju učinio ponosnom
DA LI STE NEKADA ČULI ZA CARA MAKRINA? Ogromna bista sa njegovim likom je pronađena u jednom srpskom selu
Smatra se i da je imao uticaja na promenu usmerenja spoljne politike kneza Miloša ka zapadnoevropskim silama. Prožet idejama Francuske revolucije koje su Napoleonovi ratovi širili Evropom i motivisan iskrenim patriotizmom Dimitrije Davidović je čitavo svoje delovanja posvetio političkom i kulturnom napretku mlade srpske države.
Životni put
Rođen je 23. oktobra 1789 u Zemunu, bio je srpski novinar, publicista, političar i diplomata.
Školovao se u rodnom gradu, Sremskim Karlovcima, Pešti i Kežmarku. Pošto je imao želju da studira medicinu, otiša je u Beč, ali ubrzo je napustio studije da bi zajedno sa Dimitrijem Frušićem pokrenuo Novine serbske 1813. godine.
Posle brojnih peripetija, odbijanja policijske uprave i pisma caru, dobijaju dozvolu i osnivaju Novine serbske, doduše tada sa mnogo dužim nazivom. Međutim, do izlaska prvog broja Davidović je morao da osigura i prve pretplatnike, novčanu pomoć i podršku najuglednijih Srba koji su tada živeli u Beču.
Pronašavši štampariju, 1. avgusta 1813. objavljuje prvih dvesta primeraka. Novine su imale osam strana, to jest pola tabaka, i izlazile svakog dana sam vikendom. Isprva su se uglavnom sastojale od evropskih vesti, a kada je austrijska cenzura vremenom oslabila, Frušić i Davidović su počeli da objavljuju vesti koje su se ticale zbivanja u Srbiji.
Tokom godina, uvodili su različite rubrike želeći da zadovolje šarenoliku publiku, ali najčešće su prevodili strane tekstove. Broj pretplatnika je iz godine u godinu rastao pa opadao, ali nije prelazio više od petsto, što je činilo održavanje lista izuzetno teškim.
Кoju godinu po osnivanju Novina serbskih Davidović je pokrenuo i Zabavnik, posvećen srpskoj knjiženovsti. Međutim, zbog već teške materijalne situacije za pomoć je morao da se obrati raznim ljudima, između ostalih i samom knezu Milošu Obrenoviću, koji je novčano podržao almanah.
Tokom nešto manje od desetak godina koliko su Novine serbske izlazile, Davidović se, želeći da kroz njih održava kulturni život Srba u Beču, zaduživao, ulagao dva miraza, kupio štampariju koju je potom prodao i savetovao se i sarađivao sa čuvenim učenim ljudima poput Vuka Stefanovića Кaradžića, Jerneja Кopitara, Lukijana Mušickog i drugih.
Zanimljiv detalj je da su novine zabranjene iako ih je Davidović ugasio. Ovaj podatak samo upotpunjuje sliku o složenim političkim i represivnim sistemima u kojima su ljudi poput Davidovića morali da nađu način da ostvare ideje za koje su duboko verovali da su važne za civilizaciju.
List je izlazio do 1821. godine i imao je veliki značaj u ranom razvoju srpskog novinarstva. Takođe, sarađujući sa istaknutim srpskim književnicima s početka 19. veka, Davidović je imao istaknutu ulogu u kulturnom životu Srba u Beču i uopšte u Habzburškoj monarhiji.
Diplomatska karijera
Najznačajniji period njegove delatnosti bio je između 1830. i 1835. godine kada je kao diplomata u Carigradu radio na rešenju pitanja srpske autonomije. Godine 1834. postao je popečitelj, a nakon pokretanja Novina srbskih 1834. godine i njihov urednik.
Njegova diplomatska karijera počinje 1827. kada prevodi hatišerif Porte, i još važnije, uz to prilaže i svoj komentar na ovaj dokument i druga srodna međunarodna akta. Obrenović uviđa da je Davidović koristan za rad na autonomiji Кneževine Srbije i sve više ga uključuje u poslove koji se Кneževine tiču.
Zahvaljujući njegovom dejstvovanju i radu nekolicine drugih diplomata, 1830. potpisan je hatišerif kojim se Srbiji vraća šest nahija, a tursko stanovništvo se seli sa njene teritorije. Međutim, neke od uredbi sprovedene su tek po potpisivanju hatišerifa iz 1833. Ovom prilikom, Davidović je od ruskog cara dobio orden Vladimira Četvrtog.
Ova dva hatišerifa predstavljala su zakonodavnu osnovu Кneževine Srbije, ipak, bili su nepotpuni, ponajviše u pogledu unutrašnje državne uprave. Međutim, Miloš Obrenović je donošenje Ustava odlagao, što je izazvalo Miletinu bunu 1835.
Nakon Miletine bune, tokom koje je ostao lojalan knezu Milošu, Davidović je izradio Sretenjski ustav koji je nastao pod uticajem različitih činilaca, i koji je bio veoma liberalan u ondašnjoj evropskoj politici.
Knez Miloš je pod pritiskom Rusije, Osmanskog carstva i Austrije morao da suspenduje i ukine ustav. Davidović je ubrzo bio smenjen sa svih državnih položaja. Poslednje godine života uglavnom je proveo u Smederevu gde je i umro 1838. godine.