Danas se navršava 40 godina od smrti Branka Ćopića: Književnik je uoči samoubistva ostavio potresno ali istinito pismo

Jedan od najznačajnijih srpskih i jugoslovenskih književnika Branko Ćopić, izvršio je samoubistvo na današnji dan, 26. marta 1984. godine, skočivši sa Brankovog mosta.

U poruci koju je ostavio svojoj supruzi pre nego što je izvršio samoubistvo napisao je: “Zbogom lijepi i strašni živote!” Pre nego što je to učinio, Branko je bio u hotelu "Moskva" gde je bogato častio konobare, rekavši im: "Imam, verujte, veliki razlog…".

Sahranjen je na beogradskom Novom groblju u Aleji zaslužnih građana, a brojne škole, ulice i biblioteke danas nose njegovo ime.

Dobio je ime po Branku Radičeviću
 

Tokom rata u Bosni i Hercegovini srušen je njegov spomenik u Bosanskoj Krupi, a njegova kuća u Hašanima spaljena ali je ona prošle godine obnovljena.

Branko Ćopić je rođen 1. januara 1915. godine. Bio prvo dete u svom kraju koje je ponelo ime po pesniku Branku Radičeviću, a igra sudbine je htela da njegov život bude završen na mostu istog imena! Ova sudbinska vezanost između dva Branka, pesnika i pisca, i danas pokreće diskusije o tome po kome je most u Beogradu zaista nosi ime. Ćopićeva tragična smrt 1984. godine ostavila je dubok ožiljak na kulturnoj sceni, ali i pokazala koliko je teško bilo nositi se sa etiketama koje su mu bile nametnute. Ipak, iza sebe je ostavio neizmerno bogatstvo duha i slova, koje i danas živi kroz njegova dela.

Borac za istinu i pravdu

Napisao je više od 50 pripovedaka, kratkih priča, romana i pesama i jedan je od najčitanijih i najuspešnijih pisaca sa ovih prostora.

Među njegovim najpoznatijim delima nalaze se "Bašta sljezove boje", "Ježeva kućica", "Orlovi rano lete", i mnoga druga koja su postala deo obavezne školske lektire. Ova dela odišu ljubavlju prema životu, prirodi i čoveku, podsećajući nas na važnost humanosti, hrabrosti i pravednosti.

Ćopićeva satira, međutim, nije bila po volji tadašnjih vlasti. Njegovo delo "Jeretička priča" bilo je povod za njegov sukob sa zvaničnom politikom, što je dovelo do izolacije i progonstva u vlastitoj zemlji. Ironično, ono što je Ćopiću donelo najviše bola u životu, danas se smatra jednim od najjačih izraza njegove literarne genijalnosti i hrabrosti.

Danas, kada se prisećamo Branka Ćopića, ne sećamo se samo pisca velikih dela, već čoveka koji je svojim životom i radom demonstrirao neumornu borbu za istinu i pravdu. Njegova dela i dalje inspirišu, uče i zabavljaju, dokazujući da prave vrednosti i prava umetnost nadilaze vreme u kojem su stvorene i postaju večne. Ćopić, sa svojom nepokolebljivom voljom, humorom i humanizmom, zauvek ostaje jedan od najsvetlijih primeraka srpske i jugoslovenske književnosti.

Deda je bio najveća inspiracija

Rođen je u mestu Hašani u Bosanskoj Krajini, gde je završio osnovnu školu. Učiteljsku školu pohađao je u Banja Luci, Delnicama i Sarajevu, da bi diplomirao na Filozofskom fakultetu u Beogradu na pedagogiji. Otac mu umire kada je imao samo četiri godine, a on odrasta sa majkom, sestrom, stricem i dedom za koga je bio posebno vezan i često govorio da mu je on bio najveća inspiracija.

U osnovnoj školi došao je i do prvih knjiga. Bilo ih je vrlo malo, ali je, kako je jednom rekao, svaku zapamtio. Prvo delo je objavio već sa 14 godina u omladinskom časopisu “Venac”, a kao književnik biva primećen već u ranim studentskim danima i 1939. godine osvaja nagradu “Milan Rakić”.

Tokom Drugog svetskog rata Branko je bio ratni dopisnik i pripadnik ustanika narodnooslobodilačke borbe. Iako pre svega satiričar, rat ostavlja trag u njegovom stvaralaštvu, pa se tih godina u njegovim rečenicama može pročitati strah i žalost koje je osećao usled teške situacije koja je zadesila njegov rodni kraj.

• Pisanje za decu za mene je najlepši posao, najprijatnija zabava i najbolji odmor. Kad završim jednu knjigu za decu, ja se osećam tako veseo i raspoložen kao da se vraćam s neke velike majske svečanosti - govorio je Ćopić.

U radovima namenjenim odraslima prevashodno se bavio životom seljaka, siromašnih, ljudi sa margine, a inspiracija za seoske dogodovštine mu je najviše bio njegov rodni kraj. Iako je završio fakultet i posle rata postao profesionalni pisac, često je sebe nazivao seljakom i ostao skroman tokom celog svog života.

• Čovjeka valja požaliti, razumjeti učešćem, pomilovati ga lijepom rječju i dobrim sjećanjem, ali mu se valja i podsmijehnuti. I pustiti ga da se i on podsmijehne drugima i samome sebi - govorio je Ćopić.

1958. godine dobio je NIN-ovu nagradu za roman "Ne tuguj bronzana stražo".

Srbija Danas/Preneo: A.R.