Znate li gde je najpoznatiji MUZEJ NA OTVORENOM? U srcu prestonice Novo groblje vekovima krije tajne srpske istorije (VIDEO)
Novo groblje je više od simbola Beograda, ono predstavlja odraz života ovog grada, prestonice, u svim njenim aspektima.
Jedan od najznačajnijih lokaliteta u Beogradu je Novo groblje. Nalazi se u Ruzveltovoj ulici, a nastalo je 1886. godine, kao treće groblje u Beogradu za sahrane po hrišćanskim običajima premeštanjem starog Tašmajdanskog groblja.
SJAJNE VESTI ZA BEOGRAĐANE: Od sutra ujutru počinje grejanje zbog najavljenog zahlađenja
Vesić: Investitori veruju u Beograd, prodato 1.850 kvadrata zemljišta na Dedinju!
NAMENJENO SVIM MALIŠANIMA: Završava se uređenje Platoa Raše Popova (FOTO)
Jedan od prvih memorijalnih spomenika na Novom groblju je Srpska kosturnica, izgrađena davne 1907. godine, u kojoj su sa Starog tašmajdanskog groblja, kod crkve Svetog Marka, preneti posmrtni ostaci ratnika iz srpsko-turskih ratova 1876-1878 i srpsko-bugarskog rata 1885. godine i nalazi se u blizini crkve Svetog Nikole.
Ono što Novo groblje izdvaja i čini ga posebnom znamenitošću jesu vojnička groblja gde su sahranjeni poginuli u balkanskim ratovima i Prvom i Drugom svetskom ratu.
Ovde počivaju pripadnici srpske i savezničkih armija, ali i ratnih protivnika Srbije, pa se kao posebne celine izdvajaju francusko, rusko, italijansko, austro-ugarsko, bugarsko, nemačko i englesko vojno groblje. Pored vojske, sahranjeni su i Beograđani poginuli u bombardovanjima Beograda aprila 1941. i aprila 1944. godine.
Pored spomenika, koji čine jednu od najvećih znamenitosti, tu su i vajari koji su i više nego zaslužni za značaj i važnost Novog groblja. Najstarija generacija vajara ovde je predstavljena delima Đorđa Jovanovića i Simeona Roksandića. Jovanović ima ovde više od 35 izloženih dela, stvaranih od kraja 19. veka do tridesetih godina 20. veka. Među najznačajnije spadaju ženske figure na grobu Sime Matavulja iz 1910. godine, a od kasnijih radova spomenici dr Lazi Pačuu i Živojinu Mišiću. Roksandić je, sa druge strane, na ovom prostoru zastupljen sa svoja tri rada. Ivan Meštrović sa svoja četiri rada, od kojih je najpoznatije poprsje Nikole Pašića. Slovenački vajar Lojze Dolinar zastupljen je na Novom groblju sa četiri svoja ostvarenja, a ono što je ključno jeste da je veća zastupljenost beogradskih vajara.
O Novom groblju i njegovom nastanku, samim počecima ali i tome da je prvo arhitektonski i urbanistički uređeno groblje na prostoru tadašnje Srbije govori dr Violeta Obrenović, istoričar umetnosti.
- Kada se kaže arhitektonski i urbanistički uređeno to znači da je svaka grobnica imala svoju veličinu tako da danas postoje grobnice prvog reda, drugog reda, trećeg i četvrtog reda, da su grobovi imali tačno određene dimenzije, da je raspored između grobonica bio određen, staze na groblju precizno premerene. Posađeni su i drvoredi, u početku su to bile lipe, mi sada imamo neke druge sadnice koje su tu da nadomeste ono što je bilo na samim počecima - rekla je dr Violeta Obrenović i dodala:
- Ono što je interesantno jeste to da se groblje vezuje, najvećim delom, za Vladana Đorđevića koji je odredio prostor za formiranje Novog groblja kada je zakonom o zdravlju i sanitetsko-komunalnim poslovima utvrđeno da groblje na Tašmajdanu nije dovoljno, da ne zadovoljava svoje funkcije i tada je po ubrzanom postupku uređen baš ovaj prostor. Groblje je u početku imalo 2,21 hektar, a danas ima skoro 31 hektar, postepeno je prošireno, postepeno je dokupljen prostor - dodala je dr Obrenović.
Međutim, pored Vladana Đorđevića mora se pomenuti da su mnogi predsednici opština u Beogradu radili na njegovom formiranju, pa se može reći da jedna od najvećih zasluga pripada Živku Karabiberoviću pod čijem nalogu su krenule prve akcije da se oformi jedno urbano gradsko groblje, pa potom i Nikole Hristića, Mihajla Bogićevića i mnogih drugih, a ono što je ostalo interesantno jeste da su 1885. godine, samo godinu dana pre osnivanja Novog groblja, usvojena pravila o sahranjivanju koja se i dan danas poštuju.
Pored Đure Daničića sa starog Tašmajdanskog groblja, preneti su posmrtni ostaci Sime Milutinovića Sarajlije, Ilije Milosavljevića Kolarca i mnogih drugih.
- Novo groblje ne samo da je bilo prvo arhitektonski i urbanistički uređeno, Novo groblje vezuje se i za reforme sahranjivanja koja je usledila 1931. godine odobrenjem partrijarha Varnave, a ono što je bilo važno jeste da su do tada povorke išle čitavim gradom, ili od Saborne ili Vaznesenjske crkve povorke su stajale na svakom raskršću gde su čitane molitve, a ono što je bilo posebno neprijatno jeste susret pogrebnih i svadbenih povorki u isto vreme, a ono što je ujedno bila i velika kritika u tom periodu te je i pokrenulo celu priču jeste što su prodavci pogrebne opreme svoje radnje držali u centralnim ulicama - dodaje istoričar umetnosti dr Violeta Obrenović.
- Ono što predstavlja upravo samu utentičnost Novog groblja jeste taj srpsko-vizantijski stil, ono što je što naše nacionalno, naša baština i motivi Vizantije - navodi dr Obrenović.
Autentičnost Novog groblja predstavlja Aleja velikana i Aleja zaslužnih građana. O njegovom nastanku, osnivanju, kako je zamišljena i kakva je bila ideja ovog objekta, ko će se sve ovde sahranjivati govorila je dr Violeta Obrenović u video prilogu koji možete pogledati ispod:
- Kada govorimo o temi "Beograd - nekada i sada" mi upravo kroz groblje i nadgrobnike, kao i priče koje kriju nadgrobnici otkrivamo u principu kako se menjala naša svest i kako se i danas menja - rekla je dr Obrenović.
Za Novo groblje bez razmišljanja možemo reći da je simbol Beograda i da privlači turiste kako zbog poseta lokalnog stanovništva, tako i po posetama turista iz čitave Srbije, ali i šire. Posebno je važno istaći da je Novo groblje pravi muzej na otvorenom i da je po tome jedinstven u Srbiji.
- Turistička posećenost Novom groblju velika je, veliko je interesovanje, postoje ture posvećene znamenitim Srpkinjama, odnosno "Satkane od duše i uma" što je originalan naziv ove ture, zatim za naše pesnike i književnike, za diplomate, za dobrotvore, junake Prvog svetskog rata, ali i ostale teme kao što su velike ljubavi srpskih velikana, blistavi umovi i žitelji starog Beograda i mnoge druge. Pojedine teme se češće organizuju nego neke druge, a ima ih više od desetak što samo pokazuje da je sama perspektiva Novog groblja kao turističkog simbola Beograda velika i biće još veća u budućnosti - poručila je dr Obrenović.
Na kraju, ne možemo, a da ne zaključimo da je Novo groblje više od simbola Beograda, ono predstavlja odraz života ovog grada, prestonice, u svim njenim aspektima.