MENJANA ČAK 25 PUTA, KOLIKO JE TEK KRVI ZA NJU PROLIVENO: Najbolji primer potpunog haosa ove devojke drže u svojim rukama (FOTO)
Kao što znamo, radikalni militantni pokret Taliban preuzeo je 16. avgusta 2021. godine potpunu kontrolu nad Avganistanom, osim jedne male teritorije doline Pandžšira severoistočno od Kabula, koju kontrolišu snage Pokreta otpora sačinjene mahom od Tadžika poznatijih kao snage lojalne Ahmadu Masudu koji ne prihvata nametanje strogog tumačenja šerijata i strogih zakona vladavine kakav sprovode Talibani. Američke i ostale NATO trupe završile su evakuaciju svojih državljana i Avganistanaca kojima je odobreno da napuste zemlju. Oni koji su želeli a nisu uspeli da napuste Avganistan, a ima ih mnogo i među strancima i domaćim stanovništvom sada strahuju za svoje živote.
LUDNICA U KANDAHARU, FEŠTA NA ULICAMA: Velika vojna parada Talibana, "Crni jastreb" leti sa velikom belom zastavom! (VIDEO)
TALIBANI PRIZNALI: "Velike žrtve na obe strane u sukobu sa Pokretom otpora u Pandžširu", Masudovi se ne daju tako lako!
AMERIČKA OKLOPNA VOZILA UŠLA U IRAN! Šta se dešava, ovo niko nije očekivao! (FOTO/VIDEO)
Dolaskom Talibana, sve se drastično menja u zemlji, pa i državni simboli i zastava. Tako prestaje da važi zastava trobojka Islamske republike Avganistan, a uvodi se zastava Islamskog emirata Avganistan, sa belom pozadinom i crnim slovima islamske kaligrafije kojim je ispisan Šehadet, odnosno potvrda vere u jednog Boga Alaha.
Prethodna zastava, koja je korišćena tokom perioda postojanja Islamske Republike Avganistan sastojala se od tri vertikalna polja crne, crvene i zelene boje. U centru se nalazio stari amblem Avganistana sa džamijom i mihrabom okrenutim prema Meki, koji je korišćen skoro na svim verzijama zastave Avganistana, osim na talibanskoj i socijalističkim iz ere dominacije SSSR-a nad ovom zemljom.
Zanimljivo je da je najstarija savremena zastava Avganistana bila ona između 1880. i 1901. godine crne boje i u obliku pravougaonika, predstavljala je zastavu ranog islama, odnosno "zastavu Abasida", odnosno crnu zastavu koja se koristila u vreme vladavine Abasidske dinastije od 747. godine. Vremenom je ona više puta menjana sa dodatkom grba bele boje.
Kroz istoriju, zastava Avganistana je imala oznake gotovo uvek islama, kalifata, emirata, nacionalizma, socijalizma, komunizma, talibanskog emirata, obnovljenog demokratskog Avganistana, pa opet talibanska zastava. Na primer, zastava Avganistana od 1978. do 1980. godine uključuje amblem frakcije "Khalk" Narodno-demokratske partije Avganistana kao njen centralni element i povezuje je sa socijalističkim uređenjem.
Zastave s početka 20. veka uglavnom su crne boje i imaju veze sa počecima islama i sećaju narod na "stara dobra vremena" Abasidskog kalifata. Ovakve zastave sa dodatim grbom korišćene su u periodu od 1880. godine do 1928. godine i bilo ih je ukupno pet, sa manjim ili većim doradama i izmenama.
Od 1928. godine avganistanska zastava je dobila prepoznatljivu crno-crveno-zelenu trobojku sa grbom i menjala je oblike od vertikalnih do horizontalnih polja. Grbovi su često menjani u zavisnosti od oblika vladavine: monarhistički, islamski, socijalistički, nacionalistički, komunistički.
Godine 1929. Avganistan dobija crveno-crno-belu zastavu, a ona iz perioda od 1978. do 1980. godine je potpuno crvena sa vencem i petokrakom u gornjem levom uglu i podseća na vremena snažnog uticaja komunističkog SSSR-a.
Tokom perioda od 1992. do 1996. i od 2001. do 2002. godine Avganistan je imao horizontalnu zeleno-belo-crnu zastavu sa grbom, dok je u periodu od 1996. do 2001. godine tokom vladavine radikalnog ekstremističkog pokreta Taliban zvanična zastava bila bele boje sa crnom islamskom kaligrafijom koju i danas, od nedavno zvanično koriste.
Avganistan je do skora koristio crno-crveno-zelenu zastavu sa poljima u vertikalnom položaju i grbom na sredini, dok talibani nisu preuzeli vlast nad zemljom. Ovo je opis te sada već zaboravljene zastave Avganistana, koje će se sećati oni koji su morali da napuste domovinu zbog talibanskog teroroa i straha od odmazdi:
- Zastava Avganistana sastoji se od tri jednaka dela, sa crnom, crvenom i zelenom bojom postavljenom s leva na desno. Širina svake boje je polovina njene dužine, a u čijem središtu se nalaze nacionalna obeležja. Nacionalna obeležja Avganistana sastoje se od amblema mihraba i džamije sa minaretima u beloj boji - dva ugla na kojima se nalaze dve zastave, i zapisa na gornjoj sredini svetom frazom "Nema Boga osim Alaha i Muhamed je njegov poslanik, i Alah je najveći." Ovo je upisano iznad zraka izlazećeg sunca, a u donjem delu grba, ispisana je godina 1919. u solarnom kalendaru, dok je reč "Avganistan" okružena sa dve strane snopovima pšenice - piše u Zakonu o državnim simbolima sada već nepostojeće Islamske republike Avganistan.
Država je do sada imala 25 zastava od prve zastave kada je dinastija Hotak uspostavljena 1709. godine. Samo tokom 20. veka Avganistan je prošao kroz 19 nacionalnih zastava, više nego bilo koja druga država u tom vremenskom periodu, a većina njih su imale boje crnu, crvenu i zelenu. Trenutno se nacionalna zastava osporava između Islamske Republike Avganistan i Islamskog Emirata Avganistan, nakon ofanzive talibana 2021. godine i pada Kabula.
Posle pada Kabula 15. avgusta 2021. godine, dva entiteta tvrde da su legitimna vlada Avganistana, i svaki koristi svoju zastavu. Islamski emirat Avganistana pod kontrolom talibana, koji kontroliše veći deo zemlje, koristi belo polje sa crnim Šehadetom. Međunarodno priznata Islamska Republika Avganistan koristi crnu, crvenu i zelenu trobojku sa državnim grbom u sredini bele boje.
Crna boja predstavlja njenu problematičnu istoriju 19. veka kao protektorat državu, crvena boja predstavlja krv onih koji su se borili za nezavisnost (konkretno, Anglo-avganistanski ugovor 1919), a zelena predstavlja nadu i prosperitet za budućnost.
Neki su alternativno tumačili da crna predstavlja istoriju, crvena označava napredak, a zelena predstavlja poljoprivredni prosperitet ili islam.
Trobojku je navodno kreirao avganistanski kralj Amanulah Kan kada je sa suprugom posetio Evropu 1928. Originalni horizontalni trobojni dizajn zasnovan je na dizajnu zastave Nemačke.
Skoro svaka avganistanska trobojna zastava od 1928. godine imala je grb Avganistana u centru. Skoro svaki amblem je imao džamiju koja se prvi put pojavila 1901. godine i pšenicu koja se prvi put pojavila 1928. godine.
Poslednja trobojna zastava dobila je današnji oblik 2002. godine sa izmenama kasnije 2004. i 2013. godine, a neke varijante su sadržale ambleme različitih boja.
Nakon obnove Islamskog Emirata Avganistan posle pada Kabula 2021. godine, protesti su održani u Džalalabadu i drugim gradovima, gde su demonstranti viđeni kako mašu avganistanskim trobojnim zastavama u znak protesta zbog njenog uklanjanja uprkos talibanskoj vlasti, zbog vraćanja belih zastava sa Šehadetom i ukidanje nekadašnje crne, crvene i zelene trobojne zastave.
Pođimo redom:
1. Zastava dinastije Hotak koja je koriđćena u periodu od 1709-1739. godine
2. Ova zastava se vijorila pod vlašću Ahmad Šaha Duranija i njegove dinastije u periodu od 1747-1842. godine
3. Zastava emirata Avganistan, bila je državna i ratna zastava i vijorila se pod vlašću Habibulaha Kana. Habibulah je zastavi svog oca dodao pečat koji je preteča savremenog pečata, koji sadrži džamiju. Korišćena u periodu od 1901-1919. godine
4. Ovo je zastava koja se vijorila pod vlašću kralja Amanulaha od 1919–1926/29. godine. Proširio je očevu zastavu dodajući zrake koji izviru iz pečata u obliku oktagrama. Ovaj novi stil pečata bio je uobičajen u Osmanskom carstvu. Avganistan je postao kraljevina 1926. godine.
5. Druga zastava koja se vijorila pod vlašću kralja Amanulaha. Zamenio je oktagram vencem i malo izmenio nacionalni pečat. Dizajn džamije u sa pečatom bio je kasnije prihvaćen za većinu avganistanskih zastava. Džamija ima mihrab okrenut prema Meki. Zastava je korišćena u periodu od 1926–1928. godine.
6. Treća zastava koja se vijorila pod vlašću kralja Amanulaha, predstavljena je juna 1928. godine. Na crnu, crvenu i zelenu trobojnicu, koja predstavlja prošlost (prethodne zastave), krvoproliće za nezavisnost (Treći anglo-avganistanski rat) i nadu u budućnost, verovatno je uticala Kanova poseta Evropi u inostranstvu, a posebno Vajmarskoj republici - Nemačka (crno-crveno-zlato) 1927. godine.
7. Četvrta zastava koja se vijorila pod vlašću kralja Amanulaha, uvedena jula 1928. godine. To je bila prva vertikalno-trobojna zastava koja će se koristiti tokom većeg dela ostatka 20. veka i do nedavno. Novi pečat prikazuje sunce koje izlazi nad dve snežne planine, što predstavlja novi početak kraljevstva. Ovaj pečat je takođe imao snopove pšenice, ikonu koja će biti prisutna na svim budućim amblemima Avganistana u različitim režimima. Značajno je da je u to vreme samo sovjetski amblem imao pšenicu, a u budućnosti će se pojaviti na zastavama mnogih komunističkih država.
8. Ovo je zastava koja se vijorila pod kratkom vlašću Habibulaha Kalakanija - crvena, crna i bela vertikalna trobojnica, poput onih koje su koristili Mongoli tokom svoje okupacije Avganistana u 13. veku. Uvedena je 1929. godine.
9. Tokom pobune Kalakanija, slična zastava je korišćena u Heratu u pobuni Tadžika, 1929. godine.
10. Prelazna zastava koju je kratkotrajna rivalska vlada Ali Ahmad Kana koristila u Džalalabadu, koji je bio u sukobu sa Kalakanijem.
11. Prva zastava koja se vijorila pod vlašću Nader Šaha. Ponovo je uspostavljena crna, crvena i zelena trobojnica; pečat oktograma pozajmljen sa prve zastave kralja Amanulaha zamenio je pečat sunca i planina, ali je vraćen crno-crveno-zeleni vertikalni dizajn. Korišćena od 1929. do 1930. godine.
12. Druga zastava koja se vijorila pod vlašću Nader Šaha, koristio ju je i njegov sin Zahir Šah. Oktagramski zraci su uklonjeni, a pečat uvećan - dizajn džamije je isti kao što je predstavljeno na zastavi 1926. godine. Između džamije i pečata nalazi se godina 1348 (1348. lunarnog islamskog kalendara, ili 1929. godine po gregorijanskom kalendaru) godina početka dinastije Mohameda Nadir Šaha. Korišćena je od 1930. do 1973. godine i zastava je Kraljevine Avganistan.
13. Druga zastava koja se vijorila za Republiku Avganistan. Korišćene su iste boje, ali su značenja ponovo protumačena: crna za nejasnu prošlost, crvena za krv prolivenu zbog nezavisnosti i zelena za prosperitet od poljoprivrede. U uglu je novi pečat, sa zlatnim orlom raširenih krila, propovedaonicom (minbar) na orlovim prsima džamija, pšenicom koja okružuje orla i sunčevim zracima iznad orla simbol nove republike. Korišćena je od 1974-1978. godine.
14. Kada je predsednik republike Mohamad Daud Kan ubijen u puču, novi režim pod Narodno-demokratskom partijom Avganistana (PDPA) uspostavio je komunističku državu. Kratak vremenski period, tokom tranzicije, zadržan je isti dizajn zastave, ali bez pečata. Sličnu zastavu koristila je stranka Džunbiš-e Mili koja je kontrolisala autonomni severni Avganistan od 1992. do 1998. godine.
15. Potom je usledila radikalna promena, korišćena je crvena zastava sa žutim pečatom u uglu, uobičajen dizajn za socijalističke države u 20. veku. Sastojao se od amblema PDPA frakcije Khalk sa pšenicom, zvezdom petokrakom na vrhu (koja predstavlja pet etničkih grupa nacije), izraza "Khalk" u arapskom pismu u centru i podnaslova koji glasi "Saurska revolucija" i pun naziv države.
16. Nakon što je frakcija Parčam svrgnula frakciju Khalk tokom sovjetske invazije, zastava Narodne demokratske stranke, sa zupčanikom koji predstavlja industriju i klasom pšenice koja predstavlja poljoprivredu, dodatno je korišćena kao nacionalna zastava. Bila je u upotrebi 1980. godine.
17. U okviru programa Osnovni principi novog rukovodstva pod Babrakom Karmalom, ponovo je uspostavljena tradicionalna crna, crvena i zelena trobojnica koja predstavlja prošlost, krv prolivenu za nezavisnost, odnosno islamsku veru. Dizajniran je novi pečat sa izlazećim suncem (referenca na prethodno ime, Korasan, što znači "Zemlja izlazećeg sunca"), propovedaonicom i knjigom (smatra se da je to Karl Marksov Komunistički manifest ili glavni grad), trake sa nacionalnim bojama, zupčanik za industriju i crvena zvezda za komunizam. Trake i žito tuljana imaju sličnosti sa tada istočnonemačkim i rumunskim obeležjima. Korišćena je od 1980. do 1987. godine.
18. Zastava je promenjena kao deo promena Ustava nacionalnog pomirenja Mohameda Nadžibulaha. Isto kao i prethodna zastava, samo što je u nacionalnom pečatu zupčanik pomeren odozgo prema dole, petokraka i knjiga su uklonjeni, a zeleno polje zakrivljeno da liči na horizont. Korišćena je u periodu od 1987. do 1992. godine.
19. Zastava Islamske države Avganistan je korišćena kao privremena nakon pada Nadžibulahovog prosovjetskog režima. Pojavila se u mnogim varijantama od kojih je jedna prikazana ovde. U gornjoj traci je arapskim slovima ispisano "Alahu Akbar", ("Bog je najveći"); središnja traka (sada bela, sa crvenom koja je potpuno uklonjena sa zastave) sadrži Šehadet.
20. Nova islamska vlada pod Rabanijem promenila je zastavu. Shema boja je slična zastavama nekoliko muslimanskih nacija na Bliskom istoku. Amblem je isti kao amblem iz doba monarhije, ali s dodatkom Šehadeta i mačeva koji predstavljaju pobedu mudžahedina. Sada prikazuje godinu 1298., solarni islamski kalendarski ekvivalent gregorijanskom kalendaru 1919. godine nove ere, godinu potpune nezavisnosti. Na donjem delu amblema pisalo je Islamska država Avganistan. Korišćena je i kao zastava tzv. Severne alijanse koja se borila protiv talibana od 1992. do 2001. godine.
21. Godine 1997. Talibani su predstavili belu zastavu sa Šehadetom ispisanim crnom bojom na njoj kao nacionalnu zastavu Islamskog Emirata Avganistan. Talibani su 2021. godine ponovo uveli Šehadet na beloj zastavi. Postoji i varijanta zastave sa imenom "Islamski emirat Avganistana" na paštunskom pismu ispod Šehadeta. Zapažena je i persijska verzija zastave sa pismom Dari, mada ređe. Korišćena je zvanično u dva navrata, od 1996. do 2001. i danas ponovo od osvajanja Kabula i Avganistana 16. avgusta 2021. godine.
22. Međunarodno priznata Islamska Republika Avganistan koristi crnu, crvenu i zelenu trobojku sa državnim grbom u sredini bele boje.
Crna boja predstavlja njenu problematičnu istoriju 19. veka kao protektorat državu, crvena boja predstavlja krv onih koji su se borili za nezavisnost (konkretno, Anglo-avganistanski ugovor 1919), a zelena predstavlja nadu i prosperitet za budućnost. Neki su alternativno tumačili da crna predstavlja istoriju, crvena označava napredak, a zelena predstavlja poljoprivredni prosperitet ili islam.
Poslednja trobojna zastava dobila je današnji oblik 2002. godine sa izmenama kasnije 2004. i 2013. godine, a neke varijante su sadržale ambleme različitih boja.
Vesti o dešavanjima u Avganistanu možete pročitati OVDE.