Evo kako danas izgleda kuća u kojoj je rođena Kraljevina SHS (FOTO)
U Beogradu, na adresi Terazije 34 nalazi se u nežno žuto obojena barokna vila koju prolaznici uglavnom ne prepoznaju kao naročito važnu. Delom je tako i zbog susednih objekata; Zadužbina Sime Igumanova, Kasina i Hotel Moskva širinom, visinom i anfasom zasenjuju dom sagrađen 1885. godine.
Vila Krsmanovića jedan je od najranijih radova velikog srpskog arhitekte Jovan Ilkića. Naručilac zdanja bio je beogradski trgovac Joca Marković. Međutim, zapavši u dugovanja, Marković je vilu ustupio Aleksi Krsmanoviću, velikom trgovcu šljivama, koji je u njoj živeo do 1914. A onda je, u duhu višedecenijske tradicije među imućnim Srbima, objekat zaveštao državi.
Jovan Ilkić je pored Krsmanovićeve kuće, projektovao kuću Milana Piroćanca (danas Udruženje književenika Srbije), Hotel Moskvu, Dom narodne skupštine, Oficirski dom (danas SKC), Dom svetog Save na Dorćolu i jedan je arhitekata koji je najviše oblikovao prestonicu.
U Prvom svetskom ratu kraljev dvor bio je oštećen, pa je Vila Krsmanović preuzela ulogu vladarske rezidencije, sve do 1922. Upravo u njoj je Aleksandar Karađorević, regent u ime Petra Prvog (1903-1921), svečano proglasio nastanak Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Od 1934. u Vili je bio smešten Savez sokola Jugoslavije, a posle Drugog svetskog rata Protokol Saveznog sekretarijata spoljnih poslova SFRJ, pa je poznata i kao Protokol, odnosno Zgrada Protokola. Pre okruglo pola veka, Krsmanovićeva kuća uvedena je u Registar spomenika kulture.
Sa prednje strane Vila je prizemna, dok je sa leđa (ulazi se iz prizemlja, ali i prolazom kod Srbijateksa) spratna kuća i gleda na Balkansku ulicu. Iz donjeg nivoa, stepenicama se ulazi u kružnu vestibulu sa stubovima, odakle se, zatim, dolazi i do sale u kojoj je rođena država Južnih Slovena.
Pogledajte.