Odakle god da gledate, vidite Hram Svetog Save: Kakva je priča najvećeg svetilišta na Balkanu? (VIDEO/FOTO)
Hram Svetog Save najveći je pravoslavni hram, ne samo u Srbiji, već i na prostoru čitavog Balkana i kao takav predstavlja simbol srpske borbe, tradicije, kulture, vere, jačine i lepote!
Prestonica na ušću dveju reka: "Beograd na vodi" uneo moderan duh u savsku mahalu (VIDEO/FOTO)
Kuda ide razvoj prestonice? Glavni urbanista Stojčić otkriva sve tajne i planove za lepšu budućnost svih Beograđana!
Spomenik Stefanu Nemanji biće predat narodu kako je i obećano, a najavljen je i kraj radova na Savskom trgu
Hram je smešten u istočnom delu Svetosavskog trga, na teritoriji opštine Vračar. Veruje se da je na mestu na kojem je izgrađen 1594. godine Sinan-paša spalio mošti osnivača autokefalne srpske crkve, Svetog Save.
Neki veruju da se naselje Vračar tada odnosilo na utvrđeni deo grada, koji se nalazi na prostoru današnjeg Tašmajdana, u neposrednoj blizini crkve Svetog Marka. Budući da je hram Svetog Save u Beogradu jedan od najvećih pravoslavnih objekata na svetu, ovo monumentalno zdanje je sa pravom jedan od glavnih simbola prestonice.
Ideja o izgradnji hrama Svetog Save potekla je daleke 1879. godine, kada je jedan od najpoznatijih predstavnika Srba u Dubrovniku, Matija Ban, izneo ideju o podizanju crkve Svetog Save na Vračaru. Nekoliko godina kasnije, na tačno tri veka od spaljivanja moštiju svetog Save, u prestonici je osnovano društvo čiji je cilj bio da se na tom mestu podigne hram u čast osnivača Srpske pravoslavne crkve.
Proces izgradnje hrama zasnivao se na dobrovoljnim donacijama i prilozima i plaćanjem doplatnih poštanskih markica, pa je zato trajao duže nego što je bilo očekivano.
Burna istorija hrama Svetog Save bila je posledica ratnih previranja. Balkanski ratovi, pa zatim i Prvi svetski ratm zaustavili su sve aktivnosti na izgradnji hrama, međutim, društvo za podizanje hrama Svetog Save na Vračaru ponovo oživljava ideju o izgradnji, na koju stiže više od 20 predloga.
Odbor za izgradnju hrama odlučuje se za rešenje beogradskog arhitekte Bogdana Nestorovića, uz saradnju sa arhitektom Aleksandrom Derokom i inženjerom Vojislava Zađine. Izgradnja hrama je započela 10. maja 1939. godine, uz svečano postavljanje temelja. Bombardovanje Beograda, 6. aprila 1941. godine i dešavanja koja su usledila, znatno su usporila tok izgradnje.
Trideset godina nakon završetka Drugog svetskog rata, patrijarh German je, u prisustvu srpskih arhijereja, položio povelju o nastavku radova i ponovo osvetio hram. Tada je liturgiji prisustvovalo više od 100.000 građana, a nakon nastavka radova, zidovi su podignuti do ranije utvrđene visine od 40 metara.
Najteži arhitektonski poduhvat prilikom izgradnje hrama bio je podizanje centralne kupole teške 4 hiljade tona. Zajedno sa pokrivačem od bakarnog lima i pozlaćenim krstom podignuta je sa zemlje i postavljena na zidove hrama. Gradnja eksterijera završena je 2004. godine, kada su postavljena zvona i prozori, kao i fasada. Sa druge strane, unutrašnjost hrama se i dalje dorađuje.
Hram Svetog Save u Beogradu izgrađen je u srpsko-vizantijskom stilu, sa četiri zvonika visoka po 44 meatara. Vrh prekrasne kupole visok je 70 metara, dok je glavni pozlaćeni krst visok dodatnih 12 metara.
Zbog svoje nadmorske visine u odnosu na reku Savu, ali i zbog visine objekta, hram Svetog Save ima istaknuto mesto na beogradskom horizontu i vidljiv je sa svih prilaza gradu.
Hram se prostire na površini od 3,5 hiljade kvadratnih metara u prizemlju, sa još hiljadu i po kvadratnih metara na tri galerije na prvom nivou. U pravcu zapad-istok, Hram se proteže 91 metar, dok u pravcu sever-jug prostire na 81 metar. Crkva u jednom trenutku može da primi nešto više od 10 hiljada vernika, dok na zapadnu galeriju Hrama može odjednom da stane 800 horista.
Hram Svetog Save u Beogradu smatra se ponosom i najlepšim obeležjem prestonice.
Pravoslavna umetnost koja krasi svodove Hrama ovekovečena je i u Narodnom muzeju u Beogradu. Spona tradicija i kulture predstavlja neizostavni deo izgradnje hrama Svetog Save i centralne ličnosti koju ovaploćuje Sveti Sava, prvi arhiepiskop autokefalne Srpske pravoslavne crkve.
Odmah nakon otvaranja hrama, liturgije, bogosluženja, venčanja, krštenja i druge prigodne svačnosti, kao što su duhovni koncerti, izložbe i promocije knjiga postale su inokosni deo hrama Svetog Save. Posete se ne organizuju samo preko turističkih agencija i vodiča, već brojne delegacije dolaze u posetu u organizaciji Hrama i Patrijaršije.
Jedan od glavnih razloga zašto je hram Svetog Save simbol Beograda, pored ogromnog verskog, tradicionalnog i kulturno-istorijskog značaja, je i estetski dojam građevine.
Unutrašnjost hrama ukrašena je perfektno obrađenim kamenom iz Srbije, sa nestvarnim mozaicima Hrista Pantokratora, dok sa druge strane mozaik predstavlja Hristovo vaznesenje i poznato je kao rad jednog od vodećih ruskih ikonopisaca, Nikolaja Muhina. Spoljašnje fasade hrama bele se od prelepog mermera i granita, sa elegantnom kupolom, na čijem vrhu se nalaze zlatni krstovi. U zvonicima se nalazi 49 zvona iz austrijske livnice Grassmayr.
Mozaik u Hramu Svetog Save, površine oko 15.000 kvadratnih metara je završen, a od sutra počinje uređenje poda, čime će biti kompletirani radovi na najvećem pravoslavnom hramu na Balkanu, kaže vladika Stefan, starešina Hrama u kome su juče skinute skele i završeni poslednji detalji na velelepnom mozaiku.
Mozaik je težak više od 320 tona i sadrži više od 50 miliona komadića, dok je na njemu radilo 300 umetnika mozaičara, uglavnom Rusa, uključujući i one koji su ga lepili, dovlačili ukupno 600. Rusi su izabrali najbolji tim mozaičara, koji je uspeo da posao uradi kvalitetno u svakom smislu, umetničkom i građevinskom.
Mozaik je završen za manje od četiri godine, što je jedinstveno u pravoslavlju naspram Aja Sofije, čiji je mozaik rađen skoro šest vekova.
Tako je hram Svetog Save simbol Beograda i zato što dominira, ne samo područjem opštine Vračar, već i širim prostorom grada. Okružen je prostranim šetalištem i zelenilom prelepog parka.
Izgradnja kripte počela je u ovom veku, nakon blagoslova patrijarha Pavla. Zbog potreba izgradnje, više od 15.000 kubika zemlje je izvađeno, a već 2002. godine plafon kripte bio je završen, a pod Hrama spreman za božićnu liturgiju. Kripta hrama Svetog Save predstavlja impozantni deo ukupne ponude pravoslavnog objekta. Ubrzo nakon otvaranja vrata za turiste, kripta je postala nezaobilazni deo posete Hramu. Smeštena sedam metara ispod zemlje, u temeljima hrama Svetog Save, na oko 2.000 metara, nalazi se kripta Hrama.
Plafon oslikan u viznatijskom stilu, sa kojeg posetioce posmatraju likovi apostola i svetitelja, čije su freske radili domaći ikonopisci, predstavlja spektakularan prizor za svakog ko se odluči na posetu kripti. Centralnu poziciju u kripti zauzima grobna Crkva Svetog kneza Lazara. Oltar crkve u kripti nalazi se ispod oltarskog prostora Hrama, a kameni ikonostas svojim dekorativnim izrazom podseća na ličnost kneza Lazara. Iza crkvenog oltara nalazi se stara kripta patrijarha. Sama kripta ima četiri ulaza, a jedan od njih nalazi se u blizini raspeća Hristovog.